spot_img
spot_img
ΑρχικήΣυνεντεύξειςΑσπασία Τσαούση-Χατζή - Δικηγόρος και Καθηγήτρια ALBA

Ασπασία Τσαούση-Χατζή – Δικηγόρος και Καθηγήτρια ALBA

spot_img
spot_img
spot_img

 Το βιβλίο της The Greek Divorce Law Reform of 1983 and Its Impact on Homemakers: A Social and Economic Analysis κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα. Είναι δικηγόρος από το 1992 και μέλος του American Bar Association από το 1994. Στο ALBA διδάσκει τα μαθήματα Nego-tiations for Lawyers και Business Economics τα τελευταία τρία χρόνια.
————————————————
– Θεωρείτε ότι είναι σημαντικό προσόν για το σύγχρονο δικηγόρο η ικανότητα της Διαπραγμάτευσης?

Η «τέχνη και η επιστήμη» της διαπραγμάτευσης αποτελεί απαραίτητο εφόδιο για τον σύγ-χρονο δικηγόρο για πολλούς λόγους. Εάν έπρεπε να απομονώσω τους δύο πιο σημαντι-κούς, αυτοί θα ήταν οι εξής:
(1) Ο δικηγόρος διδάσκεται ένα σύνολο από τεχνικές, στρατηγικές και δεξιότητες που μπορούν να αποδειχθούν πολλαπλά χρήσιμες είτε αυτός δραστηριοποιείται στη μάχιμη δικη-γορία (στη σχέση του με πελάτες, αντιδίκους, δικαστές και δικηγόρους) είτε απασχολείται ως νομικός σύμβουλος σε κάποια εταιρία. Έτσι, η τεχνογνωσία της διαπραγμάτευσης μυεί τον δικηγόρο στην «τέχνη της δικηγορίας».
(2) Ο δικηγόρος έρχεται σε επαφή με τη θεωρία της «εναλλακτικής επίλυσης διαφο-ρών» (alternative dispute resolution) κι έτσι αποκτά μια ευρύτερη αντίληψη για την απονομή της δικαιοσύνης. Ταυτόχρονα, κι αυτό είναι εξίσου σημαντικό, η θεωρητική αυτή κατάρτιση του επιτρέπει να παίξει με επιτυχία το ρόλο του «δικηγόρου-διαπραγματευτή», στα πλαίσια του νέου θεσμού της «εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών ιδιωτικού δικαίου” που ισχύει και στη χώρα μας από τις 16/9/2000 (βάσει του άρθρου 6 Ν. 2479/1997 και του άρθρου 18 Ν. 2743/1999).
Οι σχετικές ρυθμίσεις ισχύουν για τις υποθέσεις που υπάγονται στην αρμοδιότητα του Πολυμελούς Πρωτοδικείου, δηλαδή για διαφορές ιδιωτικού δικαίου για τις οποίες επιτρέπεται να γίνει συμβιβασμός κατά το ουσιαστικό δίκαιο (άρθρο 214 Α ΚπολΔ). Πρόκειται για σοβα-ρότατες διαφορές οικονομικής και περιουσιακής φύσεως που, όταν λύονται με εξωδικαστικό συμβιβασμό, μπορούν να συντελέσουν ουσιαστικά στην αποσυμφόρηση των δικαστηρίων. Ο πρώην Πρόεδρος του Αρείου Πάγου Στέφανος Ματθίας είχε υποστηρίξει ένθερμα το νέο θε-σμό, υπογραμμίζοντας τη μεγάλη σημασία του τόσο για την επιτάχυνση της απονομής δικαι-οσύνης, όσο και για την ανάθεση στους δικηγόρους ενός ρόλου δημιουργικού και επαγγελ-ματικά αποδοτικού.
Ωστόσο, η πράξη διέψευσε τις ελπίδες. Οι νέες ρυθμίσεις παραμένουν ανενεργείς – και αυτό σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην απροθυμία των δικηγόρων να συμμετάσχουν σε μια διαδικασία την οποία γνωρίζουν ανελλιπώς ή και καθόλου. Αυτός εξάλλου ήταν και ο λόγος για τον οποίον ο θεσμός της απόπειρας συμβιβαστικής επίλυσης των διαφορών (που είχε θεσμοθετηθεί ήδη από το 1997, βάσει σύστασης του Συμβουλίου της Ευρώπης) παρέμεινε “στο συρτάρι” επί τρία χρόνια.
Αυτό το μεγάλο κενό μπορεί να καλύψει η επαφή με την επιστήμη της Διαπραγμάτευ-σης. Έχοντας τις απαραίτητες επιστημονικές γνώσεις, οι δικηγόροι μπορούν να αναζητήσουν αποτελεσματικές και συμφέρουσες εξωδικαστικές λύσεις, αποφεύγοντας την συνήθως δαπα-νηρή και μακρόσυρτη πορεία ενός δικαστικού αγώνα. Δεν είναι τυχαίο ότι κατά την τελευταία τριακονταετία, το σχετικό μάθημα (Negotiation for Lawyers) διδάσκεται ως υποχρεωτικό στις μεγαλύτερες Νομικές Σχολές του κόσμου.

– Μπορεί η ικανότητα αυτή να διδαχτεί ή είναι έμφυτη?

Με την έννοια “Διαπραγμάτευση”, αναφερόμαστε σ’ ένα σύνολο από δεξιότητες οι οποίες εί-ναι σ’ ένα μικρό μόνο βαθμό έμφυτες. Στο μεγαλύτερο μέρος τους, οι ικανότητες αυτές διδά-σκονται. Αυτός είναι και ο σκοπός της σύγχρονης επιστήμης της διαπραγμάτευσης: να υπο-βοηθήσει στην ανάπτυξη συγκεκριμένων διαπροσωπικών ικανοτήτων που έχουν μεγάλη πρακτική χρησιμότητα και βέβαια ευρύτατο πεδίο εφαρμογής.
Μπορώ να αναφέρω δύο απλά παραδείγματα, που όμως αδικούν το πολυσύνθετο α-ντικείμενο του κλάδου της Διαπραγμάτευσης. Με συγκεκριμένες τεχνικές, οι δικηγόροι μαθαί-νουν πώς να βελτιώσουν την ικανότητα επικοινωνίας τους και τη δύναμη της πειθούς τους. Οπωσδήποτε, ο κάθε δικηγόρος διαθέτει τις δύο αυτές ικανότητες σε διαφορετικό βαθμό α-νάπτυξης, που ποικίλλει ανάλογα με τη γενετική προδιάθεση, την εκπαιδευτική του πορεία και γενικότερα την εμπειρία ζωής του. Η επιστήμη της Διαπραγμάτευσης μπορεί να βοηθήσει εξίσου τον δικηγόρο που δεν διαθέτει σε ικανοποιητικό βαθμό την ικανότητα της πειθούς και αυτόν που τη διαθέτει σε υπέρμετρο βαθμό, διότι προτείνει μια μέθοδο που βασίζεται σε συ-στηματοποιημένες αρχές κι ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο παρείσφρυσης υποκειμενικών παρα-γόντων κατά τη διαπραγματευτική διαδικασία. Με τον ίδιο τρόπο, τιθασεύεται ο επιθετικός διαπραγματευτής και ενδυναμώνεται ο ήπιος διαπραγματευτής.
Επομένως, όταν ακολουθείται μια επιστημονική μέθοδος διαπραγμάτευσης «ορθολογι-κοποιείται» η διαπραγματευτική διαδικασία. Έτσι, αμβλύνονται και τα στοιχεία που μπορούν να «μολύνουν» τη συμβιβαστική επίλυση μιας διαφοράς, όπως είναι η άσκηση ή η απειλή βίας, η εξαπάτηση, η πίεση λόγω άνισης κοινωνικής-οικονομικής ισχύος, κ.ο.κ.

– Με ποιους τρόπους μπορεί κανείς να εκπαιδευτεί σ’ αυτή?

Ο σχετικά νέος επιστημονικός κλάδος της Διαπραγμάτευσης διατηρεί στενούς συνδέσμους με δύο επιστήμες: την ψυχολογία και τα οικονομικά. Οι φοιτητές μας μαθαίνουν τις τεχνικές διαπραγμάτευσης συμμετέχοντας οι ίδιοι σε ειδικά μελετημένα «παίγνια προσομοίωσης» (simulated negotiation games), όπου μέσα από την εναλλαγή ρόλων (π.χ. εργαζομένου-εργοδότη σε μια σύμβαση εργασίας) έχουν την ευκαιρία να αξιολογήσουν οι ίδιοι την επιτυχία ή την αποτυχία συγκεκριμένων μεθόδων και προσεγγίσεων. Παράλληλα, οι δικηγόροι εξοι-κειώνονται με έννοιες που τους επιτρέπουν να αναζητούν κάθε φορά, από κοινού με τον α-ντίδικό τους, τις λύσεις που είναι περισσότερο επωφελείς και για τα δύο μέρη.
Πρέπει πιστεύω να σημειωθεί ότι ο εμπειρικός, «βιωματικός» τρόπος με τον οποίον δι-δάσκεται το μάθημα στο ALBA είναι καινοτόμος για τα ελληνικά δεδομένα, διότι εισάγει τους φοιτητές σ’ ένα σύστημα εκμάθησης που έχουν υιοθετήσει εδώ και είκοσι χρόνια τα κορυφαία αντίστοιχα προγράμματα του εξωτερικού (π.χ. το Program
 

spot_img

Lawjobs