spot_img
spot_img
ΑρχικήΜελέτες-ΆρθραΓια πρώτη φορά πολίτης δικαιώνεται για καθυστέρηση απονομής της Δικαιοσύνης

Για πρώτη φορά πολίτης δικαιώνεται για καθυστέρηση απονομής της Δικαιοσύνης

spot_img
spot_img
spot_img

1.-Η απόφαση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία ,αφού το Συμβούλιο της Επικρατείας σε μονομελή σύνθεση, εξέδωσε σ’ εφαρμογή του νέου νόμου 4055/2012[1] , την σχολιαζόμενη Απόφαση επί αίτησης πολίτη με την οποία ζητάει να του καταβάλλει το ελληνικό Δημόσιο ως αποζημίωση 30.000 ευρώ, καθώς το δικαστήριο καθυστέρησε να εκδώσει την απόφαση του κατά 8 έτη, 6 μήνες και 18 ημέρες. Το ποσό αυτό το διεκδικούσε  ως δίκαιη ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστη από την παραβίαση του δικαιώματος του σε ταχεία απονομή της Δικαιοσύνης.

Σύμφωνα με την (νέα) ισχύουσα διαδικασία για την καταβολή αποζημίωσης λόγω καθυστέρησης έκδοσης δικαστικής απόφασης από την ελληνική Δικαιοσύνη   προβλέπεται για πρώτη φορά στα άρθρα 53 έως 58 του Ν. 4055/2012. Μέχρι τώρα οι Έλληνες πολίτες προσέφευγαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, όταν η ελληνική Δικαιοσύνη καθυστερούσε στην έκδοση απόφασης και οι καταδίκες της χώρας μας είναι ήδη αρκετές. Η χώρα μας καταδικάστηκε το 2011 συνολικά σε πενήντα (50) υποθέσεις για υπερβολική διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας.

Η κατάσταση γίνεται ακόμα πιο τραγική όπως προκύπτει από τα  στοιχεία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που αφορούν την παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 1 της Σύμβασης. Μέσα στα52 χρόνια λειτουργίας του ΕΔΑΔ, η χώρα μας μετρά συνολικά 403 καταδίκες∙ αριθμός που μεταφράζεται σε ποσοστό 48% επί του συνόλου των καταδικαστικών αποφάσεων, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος κυμαίνεται σε ποσοστό περίπου 26%. Το πρόβλημα της βραδύτητας απονομής της δικαιοσύνης αγγίζει τόσο της Πολιτική όσο και την Διοικητική δικαιοσύνη. Δεν είναι προς τιμήν της Χώρας η καταδίκη της για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ,λόγω της αδικαιολόγητης βραδύτητας απονομής της Δικαιοσύνης α) Το ΕΔΔΑ . έκρινε ότι σύμφωνα με το άρθρο 6 παρ. 1 της Σύμβασης για τα δικαιώματα του ανθρώπου και τις θεμελιώδεις Ελευθερίες η υπόθεση οποιουδήποτε προσώπου πρέπει να δικάζεται από το δικαστήριο εντός ευλόγου προθεσμίας. Για να καθοριστεί το εύλογο ή μη του χρονικού διαστήματος εκδίκασης των υποθέσεων λαμβάνεται υπόψη το στάδιο στο οποίο βρίσκονταν αυτές την 20/11/1985, οπότε αναγνωρίστηκε το δικαίωμα ατομικής προσφυγής με ελληνική δήλωση. Κρίσιμος όμως και ο χρόνος διάρκειας των διαδικασιών αυτών μέχρι την παραπάνω ημερομηνία. Στον χρόνο αυτό περιλαμβάνεται τόσο αυτός που μεσολάβησε έως την έκδοση αποφάσεων των διοικητικών οργάνων επί των ενστάσεων όσο και αυτός μέχρι την έκδοση δικαστικών αποφάσεων, λαμβανομένων υπόψη της περιπλοκότητας της υπόθεσης, της συμπεριφοράς των μερών και των πραγματικών περιστατικών

 
2.- Με τις διατάξεις του ν 4055/12 (άρθρα 53 έως 60) εισάγεται  νέο ένδικο βοήθημα για την επιδίωξη αποκατάστασης της βλάβης από την αδικαιολόγητη καθυστέρηση εκδίκασης διοικητικής διαφοράς, και ρυθμίζεται η άσκησή του και οι προϋποθέσεις και συνέπειες της αποδοχής του (άρθρα 53 έως 58), καθώς και η δυνατότητα να ζητηθεί επίσπευση της εκδίκασης της διαφοράς  (άρθρα 59, 60). Ειδικότερα:
Η αίτηση για δίκαιη ικανοποίηση δεν μπορεί να ασκηθεί από το ελληνικό δημόσιο, ως διάδικο. O αιτών δίκαιη ικανοποίηση μπορεί να είναι οποιοσδήποτε διάδικος, τόσο ηττηθείς όσο και νικήσας. Η αίτηση υπογράφεται από δικηγόρο. Η αίτηση πρέπει να υποβληθεί για κάθε βαθμό δικαιοδοσίας ξεχωριστά. Η αίτηση ασκείται εντός προθεσμίας έξι μηνών από τη δημοσίευση της οριστικής απόφασης, για την οποία ο αιτών παραπονείται ότι υπήρξε υπέρβαση της εύλογης διάρκειας της δίκης και κατατίθεται στη γραμματεία του εκδόντος την απόφαση δικαστηρίου. Για την κατάθεση της αίτησης προβλέπεται η καταβολή παραβόλου. Η υπόθεση προσδιορίζεται για συζήτηση το αργότερο εντός 5 μηνών από την ημέρα κατάθεσης της αίτησης και η διοίκηση πρέπει να αποστείλει τις απόψεις της και τον σχετικό φάκελο 15 τουλάχιστον μέρες προ της ορισθείσας ημερομηνίας συζήτησης. Δεν επιτρέπεται η  για μη χορήγηση αναβολής σε περίπτωση μη αποστολής των απόψεων του Δημοσίου (από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού), οπότε και η αίτηση συζητείται λαμβανομένων υπόψη μόνο των προσκομισθέντων από τον αιτούντα στοιχείων. Κατά της σχετικής απόφασης, που δημοσιεύεται εντός δύο μηνών, δεν ασκείται ένδικο μέσο. Το δικαστήριο αποφαίνεται, αν πρέπει να επιδικαστεί ποσό για τη δίκαιη ικανοποίηση συνεκτιμώντας τους ισχυρισμούς και την συμπεριφορά των διαδίκων, δεδομένου ότι η καθυστέρηση της δίκης αποτελεί μαχητό τεκμήριο ότι υπήρξε βλάβη (άρθρο 57) και σε καταφατική περίπτωση (δηλ. αν γίνει δεκτή η αίτηση) επιβάλλονται στο Δημόσιο και τα έξοδα του πληρεξούσιου δικηγόρου. Η είσπραξη του ανωτέρω ποσού σε βάρος του Δημοσίου, αν δεν γίνει σύμφωνα με τις διατάξεις περί εντάλματος πληρωμής, μπορεί να επιτευχθεί και με αναγκαστική εκτέλεση, δηλ. με κατάσχεση της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου (άρθρο 58).
 
3.- Κατά δε το άρθρο 932 Α.Κ[2]. «Σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Αυτό ισχύει ιδίως για εκείνον που έπαθε προσβολή της υγείας, της τιμής ή της αγνείας του ή στερήθηκε την ελευθερία του. Σε περίπτωση θανάτωσης προσώπου η χρηματική αυτή ικανοποίηση μπορεί να επιδικαστεί στην οικογένεια του θύματος λόγω ψυχικής οδύνης. Ηθική βλάβη είναι ή μη περιουσιακή βλάβη ή επερχόμενη στην ηθική, πνευματική και σωματική συγκρότηση του αδικηθέντος. .» Η κρίση του δικαστηρίου [3] ότι επήλθε στη συγκεκριμένη περίπτωση ηθική βλάβη καθώς και ο προσδιορισμός από αυτό του ποσού της χρηματικής ικανοποίησης σχηματίζεται από την εκτίμηση πραγματικών περιστατικών και χωρίς υπαγωγή του πορίσματος σε νομική έννοια, ώστε να μπορεί να νοηθεί εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου (βλ. Σ.τ.Ε. 1042/2007 και Α.Π. 1586/2002, 777/2003, 674/2004, 1194/2005, 11/2005 Ολομ., 122, 319, 1644, 1670/2006, 163, 634/2007, 14/2011,Βλ. Ζέπο, ΈνΔ II σ. 758/9) . Αξιοσημείωτοι ομως και οι ισχυρισμοί του Δημοσίου για την επιδίκαση του ύψους του ποσού ως δίκαιη ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστη λόγω της προαναφερόμενης παραβίασης του δικαιώματός του σε ταχεία απονομή της δικαιοσύνης του εν όψει του  σημερινού βιοτικού επιπέδου της Χώρας. Το δικαστήριο  απάντησε με τις ακόλουθες ενδιαφέρουσες  σκέψεις του που βρίσκονται  πλέον στην σταθεροποιημένη γραμμή της  πρόσφατης νομολογίας: «Στο πλαίσιο αυτό, δεν μπορεί να παραγνωρισθεί η προκύπτουσα από τα διαθέσιμα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής πτώση του βιοτικού επιπέδου στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, η οποία είναι απότοκη του σοβαρότατου κλονισμού της δημοσιονομικής ισορροπίας του ελληνικού Κράτους, λόγω της εκτόξευσης σε πρωτοφανή για την ιστορία των δημοσίων οικονομικών της Χώρας επίπεδα του δημοσίου ελλείμματος και του δημοσίου χρέους (το οποίο ανήλθε, το έτος 2011, σε 165,3% επί του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος – ΑΕΠ), καθώς και λόγω της συνεχιζόμενης σοβαρής ύφεσης, η οποία απομειώνει συνεχώς το ΑΕΠ της Χώρας (από 233 δισεκατομμύρια ευρώ το έτος 2008 σε 215 δισεκατομμύρια το έτος 2011) και, συνακόλουθα, το διαθέσιμο κατά κεφαλή εισόδημα.» Το δικαστήριο επεδίκασε αποζημίωση αφού έλαβε υπόψη το ύψος του «σημερινού βιοτικού επιπέδου της Χώρας».  Ο συνυπολογισμός  όμως των δυσμενών οικονομικών συνθηκών του ζημιώσαντος Δημοσίου  δεν πρέπει να οδηγεί στην πλήρη απαλλαγή του από την αξίωση της ηθικής βλάβης, γιατί τότε ματαιώνεται ο σκοπός του νομοθέτη, για την καταβολή αποζημίωσης λόγω καθυστέρησης έκδοσης δικαστικής απόφασης από την ελληνική Δικαιοσύνη που προβλέπεται για πρώτη φορά στα άρθρα 53 έως 58 του Ν. 4055/2012.-


[1] «Δίκαιη δίκη και εύλογη διάρκεια αυτής». Η  βασική αρχή της δίκαιης δίκης, όπως αυτή προσδιορίζεται στο άρθρο 6 τής Ε.Σ.Δ.Α. και έχει εξειδικευθεί από αποφάσεις τού Ε.Δ.Δ.Α., είναι η εύκολη πρόσβαση τού πολίτη στη Δικαιοσύνη, Ο . Ν. 4055/2012 έχει θετικές ρυθμίσεις στα άρθρα 53 έως 60 , όμως με το μέγιστο μέρος του  εμποδίζεται η πρόσβαση τού πολίτη στη Δικαιοσύνη, διά της περαιτέρω, και μάλιστα μεγάλης, αυξήσεως τού κόστους αυτής της προσβάσεως. Παράλληλα, ενώ σ’αυτόν το νόμο προβλέπεται η επιτάχυνση τών διαδικασιών απονομής τής Δικαιοσύνης, ωστόσο, δεν εξασφαλίζεται, το μεν η ποιότητα της αποδιδόμενης Δικαιοσύνης, το δε αυτή καθ’αυτή η ταχύτητα στην απονομή της,.
[2] Βλ:1) Παυλόπουλος Π:Η αστική ευθύνη του Δημοσίου ,1986,19898 τομΙ-ΙΙ- 2)Βεγλερής Φ.Η διοικητική δικαιοσύνη υπό το Σύνταγμα ,1960- 3)Καρακωστας Β «Η ηθική βλάβη στην πολιτειακή αποζημίωση» (ΔΦΟΡΝ 2004/17)
[3] Bλ: ενδεικτική βιβλιογραφία:  1..-Κρητικός Αθ.: Αποζημίωση από τροχαία αυτοκινητικά ατυχήματα (1992 και Συμπληρώματα) 2.-Κωσταρά Γ.: Νομική φύσις της χρηματικής ικανοποιήσεως δι’ ηθικήν βλάβην κατ’ ΑΚ ΕΕΝ 43.501 επ. 3.-       Πατεράκης Στ.: Η χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης (1995)     4.-Σταθόπουλος Μιχ.: Αναλογικότητα, εύλογη αποζημίωση και αναιρετικός έλεγχος, ΝοΒ 58.53
 
 

ΑΝΤΩΝΗΣ Π.ΑΡΓΥΡΟΣ
 
www.argyroslaw.gr

argyrospa@yahoo.com

 

spot_img

Lawjobs