Το Ηνωμένο Βασίλειο εισέρχεται πλέον σε μια νέα και ιδιαίτερα λεπτή φάση για την τεχνητή νοημοσύνη: αυτή της χρήσης της μέσα στα δικαστήρια. Η συζήτηση δεν είναι θεωρητική, καθώς τα επόμενα βήματα οδηγούν μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου.
Τους τελευταίους μήνες, στο Λονδίνο, δικαστής του High Court προειδοποίησε δημοσίως ότι δικηγόροι που επικαλούνται «υποθέσεις» και νομολογία που στην πράξη δεν υφίστανται, αλλά έχουν παραχθεί από εργαλεία AI, μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με κυρώσεις. Η προειδοποίηση αυτή επιβεβαιώθηκε και μέσω κάλυψης από διεθνή μέσα ενημέρωσης, όπως το Reuters, την 06.06.2025.
Το μήνυμα ήταν σαφές: η τεχνητή νοημοσύνη δεν απαλλάσσει κανέναν από την ευθύνη επαλήθευσης της πηγής και της ορθότητας των ισχυρισμών του. Ο δικηγόρος που την χρησιμοποιεί παραμένει απολύτως υπεύθυνος.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, το Υπουργείο Δικαιοσύνης της Αγγλίας δημοσίευσε το επίσημο AI Action Plan for Justice στο οποίο περιγράφεται η προοδευτική ενσωμάτωση εργαλείων AI στις υπηρεσίες των δικαστηρίων. Πρόκειται για σχεδιασμό σταδιακής υιοθέτησης, όπου η τεχνολογία χρησιμοποιείται ως εργαλείο υποστήριξης και όχι ως αυτόματη λήψη απόφασης. Συζητείται επίσης η ελεγχόμενη χρήση συστημάτων ανάλυσης δεδομένων, που θα βοηθούν στην αναζήτηση νομολογίας, στην απομαγνητοφώνηση και στη διαχείριση τεράστιου όγκου πληροφορίας.
Επιπλέον, η Επιτροπή Judiciary of England and Wales έχει εκδώσει ειδική επίσημη καθοδήγηση προς δικαστές, με τίτλο Artificial Intelligence – Judicial Guidance
η οποία ορίζει ρητά ότι οι δικαστές μπορούν να αξιοποιούν εργαλεία AI, υπό πολύ συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Η προειδοποίηση είναι έντονη: επιτρέπεται η χρήση, αλλά απαγορεύεται η «τυφλή» εμπιστοσύνη. Οι δικαστικοί λειτουργοί οφείλουν να διασφαλίζουν την ακρίβεια του περιεχομένου, να αποφεύγουν την παραβίαση εμπιστευτικότητας και να αναγνωρίζουν τον κίνδυνο δημιουργίας λανθασμένων δεδομένων.
Παράλληλα, η κεντρική κυβερνητική πολιτική για τη ρύθμιση της τεχνητής νοημοσύνης [AI] αποτυπώνεται και στη θεματική ενότητα AI Regulation της Κυβέρνησης του ΗΒ:
→ https://www.gov.uk/government/collections/ai-regulation
Το Ηνωμένο Βασίλειο βρίσκεται, επομένως, σε ένα σημείο «ενεργής μετάβασης». Δεν κλείνει την πόρτα στα εργαλεία AI, αντίθετα την ανοίγει αλλά μόνο υπό αυστηρούς όρους.
Η δικαιοσύνη αναγνωρίζει την ευκαιρία: ταχύτερη αναζήτηση πληροφορίας, καλύτερη πρόσβαση σε τεχνικά δεδομένα, υποστήριξη στη σύνθεση επιχειρημάτων.
Ταυτόχρονα, όμως, βλέπει με διαύγεια και τον κίνδυνο των λεγόμενων “hallucinations” — της δημιουργίας δηλ. νομικών δεδομένων που δεν υπάρχουν.
Το στοίχημα για την Αγγλία είναι ξεκάθαρο: να αξιοποιήσει την τεχνολογία χωρίς να επιτρέψει στην τεχνολογία να αλλοιώσει την αλήθεια του δικαίου.
