Στην Ελβετία, σήμερα, οι πολίτες καλούνται να αποφασίσουν σε δύο διαφορετικά αλλά εξίσου ριζοσπαστικά ερωτήματα, με μεγάλη πολιτική, κοινωνική και οικονομική σημασία.
Από “στρατιωτική θητεία για άνδρες” σε “υποχρεωτική πολιτική θητεία για όλους”
-
Με την πρωτοβουλία Civic Duty Initiative προτείνεται να αντικατασταθεί το σημερινό σύστημα, στο οποίο μόνο οι άνδρες καλούνται να υπηρετήσουν στον στρατό ή στην πολιτική θητεία, ενώ οι γυναίκες συμμετέχουν εθελοντικά.
-
Σύμφωνα με την πρωτοβουλία, η “υπηρεσία προς την κοινότητα” θα μπορούσε να περιλαμβάνει μη στρατιωτικές μορφές συνεισφοράς όπως, περιβαλλοντική προστασία, φροντίδα ηλικιωμένων, ασφάλεια τροφίμων, κοινωνική πρόνοια κ.λπ.
-
Στόχος των υποστηρικτών είναι μια «πραγματική ισότητα» μεταξύ των φύλων, αλλά και μία ευρύτερη έννοια εθνικής και κοινωνικής ενότητας, ιδιαίτερα σε καιρούς γεωπολιτικής και κλιματικής αστάθειας.
-
Από την άλλη, η κυβέρνηση και το κοινοβούλιο εκφράζουν σοβαρές ενστάσεις: υποστηρίζουν ότι το κόστος “θα εκτοξευθεί” (διπλασιασμός των υποχρεωτικών προσλήψεων, μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση) και ότι η νέα υποχρέωση μπορεί να υπονομεύσει την οικονομία και την παραγωγικότητα.
-
Επίσης, κριτική έχει διατυπωθεί καθώς στην πράξη η “πολιτική θητεία” ενδέχεται να επιβαρύνει δυσανάλογα τις γυναίκες, που παραδοσιακά φέρουν ήδη μεγάλο βάρος μη αμειβόμενων οικιακών εργασιών.
Φόρος κληρονομιάς / δωρεάς για τους πλούσιους, με στόχο τη χρηματοδότηση της «πράσινης μετάβασης»
-
Η δεύτερη πρωτοβουλία, Initiative for a Future, προτείνει φόρο 50% σε κληρονομιές και δωρεές που υπερβαίνουν το ποσό των 50 εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων, με τα έσοδα να προορίζονται για την οικολογική μετάβαση και δράσεις για το κλίμα.
-
Σε μια χώρα που έχει ιστορικά χτίσει τη φήμη της ως «παράδεισος φορολογικής ασφάλειας» για τον πλούτο, η πρόταση συνιστά μια ριζική ανατροπή και έχει προκαλέσει έντονη ανησυχία στους ιδιαίτερα εύπορους πολίτες, με πολλούς να προειδοποιούν για ενδεχόμενο μαζικής μετακίνησης περιουσιών στο εξωτερικό.
-
Νομικές και οικονομικές αναλύσεις επισημαίνουν ότι η εισαγωγή ομοσπονδιακού φόρου, σε ένα σύστημα όπου μέχρι σήμερα τα καντόνια έχουν τον αποκλειστικό φόρο, θα ισοδυναμούσε με σοβαρή παρέμβαση στο φορολογικό καθεστώς και στην αυτονομία των καντονιών.
-
Οι επικριτές προειδοποιούν ότι η νέα φορολογία όχι μόνο θα πλήξει τις οικογενειακές και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά μπορεί και να υπονομεύσει τη διεθνή φήμη της Ελβετίας ως “φορολογικό καταφύγιο”.
Τι δείχνουν οι δημοσκοπήσεις Ι Ποια είναι τα “ιεραρχικά φαβορί”
-
Σύμφωνα με έρευνα του ινστιτούτου gfs.bern για λογαριασμό της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης, η πρωτοβουλία για τον φόρο κληρονομιάς προκάλεσε σοβαρή πτώση στην υποστήριξή του, καθώς μόλις το 30% των ερωτηθέντων φαίνονται έτοιμοι να την ψηφίσουν, ενώ το 68% την απορρίπτουν.
-
Αντίστοιχα, για την “πολιτική/κοινωνική θητεία για όλους”, τα τελευταία νούμερα δείχνουν ότι η πλειοψηφία των Ελβετών είναι επιφυλακτική ή αρνητική — με ένα σημαντικό ποσοστό ήδη να έχει εκφράσει αντίθεση.
-
Λαμβάνοντας υπόψη και την έντονη αντίδραση τόσο από την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο όσο και από σημαντικούς κοινωνικούς και επιχειρηματικούς φορείς, οι περισσότερες εκτιμήσεις δείχνουν πως και οι δύο πρωτοβουλίες θα απορριφθούν.
Πολιτικοί, κοινωνικοί και νομικοί προβληματισμοί
-
Η “πολιτική θητεία για όλους” εγείρει ερωτήματα σχετικά με το εάν πραγματικά προωθεί την ισότητα ή αν απλώς “μοιράζει” τα βάρη διαφορετικά — ειδικά στις γυναίκες, που σε πολλές περιπτώσεις ήδη φέρουν δυσανάλογο μερίδιο φροντίδας και εργασιών εντός του νοικοκυριού.
-
Η μετάβαση από ένα παραδοσιακό σύστημα στρατιωτικής θητείας σε ένα ευρύτερο κοινωνικό/οικολογικό πλαίσιο θητείας θα απαιτήσει σημαντικές αναπροσαρμογές — οργανωτικές, θεσμικές αλλά και οικονομικές. Η κυβέρνηση προειδοποιεί για υψηλό κόστος, πιθανές ελλείψεις προσωπικού στον στρατό και γενικότερο ρίσκο για την άμυνα και ασφάλεια της χώρας.
-
Η πρόταση για κλιματικό φόρο στις κληρονομιές αναμετράται με την παράδοση της Ελβετίας ως φορολογικού προορισμού για κεφάλαια και πλούτο — κάτι που, σύμφωνα με αναλυτές, θέτει σε κίνδυνο την ανταγωνιστικότητα του τομέα διαχείρισης πλούτου και την εμπιστοσύνη μεγάλων επενδυτών.
-
Από νομική άποψη, η πρωτοβουλία θα απαιτούσε σημαντικές συνταγματικές και φορολογικές αλλαγές, καθώς σήμερα η κληρονομιά και οι δωρεές υπάγονται στον έλεγχο των καντονιών — όχι της ομοσπονδιακής κυβέρνησης.
Το σημερινό διπλό δημοψήφισμα στην Ελβετία δεν αφορά μόνο δύο μεμονωμένα ζητήματα, αποτελεί δοκιμασία της ίδιας της ουσίας του κοινωνικού συμβολαίου και της εθνικής ταυτότητας στη σύγχρονη εποχή.
-
Από τη μία, τίθεται το ερώτημα αν το “καθήκον προς το κράτος και την κοινότητα” μπορεί και πρέπει να είναι κοινό για όλους, άνδρες και γυναίκες, και αν η έννοια του “εθνικού καθήκοντος” μπορεί να περιλαμβάνει και κοινωνικές, περιβαλλοντικές υπηρεσίες πέρα από τον στρατό.
-
Από την άλλη, τίθεται θέμα δικαιοσύνης και φορολογικής αναδιανομής: αν οι υπερπλούσιοι θα συμβάλουν, ιδιαίτερα σε περίοδο κλιματικής κρίσης, με ένα “βάρος” που πολλοί θεωρούν δίκαιο, χωρίς να θιγεί η οικονομική βιωσιμότητα της χώρας.
-
Το αποτέλεσμα θα δείξει πόσο έτοιμη είναι η Ελβετία και, κατά επέκταση, οι πολίτες της να επαναπροσδιορίσουν παραδοσιακές αξίες (όπως η θητεία) και να αποδεχθούν νέες μορφές κοινωνικής ευθύνης και αλληλεγγύης.
Συνεπώς, ανεξάρτητα από το τελικό αποτέλεσμα, το δημοψήφισμα αυτό έχει ήδη καταγραφεί ως ιστορικό σημείο τομής στην πορεία της σύγχρονης ελβετικής κοινωνίας.
Αποτέλεσμα Δημοψηφίσματος
Οι Ελβετοί απέρριψαν σήμερα με μεγάλη διαφορά την πρόταση να επιβληθεί φόρος 50% στις κληρονομιές άνω των 50 εκατομμυρίων ελβετικών φράγκων (53,5 εκατομμύρια ευρώ), όπως μετέδωσε η δημόσια ραδιοτηλεόραση SRF σε μια πρώτη εκτίμηση των αποτελεσμάτων του δημοψηφίσματος που οργανώνεται στη χώρα.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, το 79% αναμένεται να ταχθεί κατά της φορολόγησης των πολύ πλούσιων.Οι τραπεζίτες παρακολούθησαν στενά την ψηφοφορία, χαρακτηρίζοντάς την κρίσιμο τεστ σχετικά με τη διάθεση για αναδιανομή του πλούτου στην Ελβετία, καθώς άλλες χώρες, όπως η Νορβηγία, έχουν αυξήσει τον φόρο περιουσίας ή συζητούν δημόσια παρόμοιες κινήσεις.
