Το «σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης», το οποίο προβλέπεται στο ν. 3719/2008 βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) καθώς συζητούνται [Δελτίο Τύπου] ενώπιον της Ολομέλειας του Δικαστηρίου δύο προσφυγές Ελλήνων, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι με τον αποκλεισμό των σχέσεων ατόμων του ιδίου φύλου από τη νομοθετική ρύθμιση (άρθρο 1 παρ. 1 ν. 3719/2008: “Η συμφωνία δύο ενήλικων ετερόφυλων προσώπων με την οποία οργανώνουν τη συμβίωσή τους – σύμφωνο συμβίωσης – καταρτίζεται αυτοπροσώπως με συμβολαιογραφικό έγγραφο”) παραβιάζονται διατάξεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
Ειδικότερα, οι έξι προσφεύγοντες υποστηρίζουν ότι το γεγονός της μη επέκτασης της νομικής κατοχύρωσης και στις σχέσεις ατόμων του ιδίου φύλου, συνιστά διακριτική μεταχείριση εκ μέρους των ελληνικών αρχών παραβιάζοντας το άρθρο 8 της ΕΣΔΑ, με το οποίο προβλέπεται απαγόρευση των διακρίσεων.
Παράλληλα, επισημαίνουν ότι η αναγνώριση δικαιώματος σύναψης συμφώνου ελεύθερης συμβίωσης αποκλειστικά από ετεροφυλόφιλα ζευγάρια συνιστά παραβίαση του άρθρου 14 της ΕΣΔΑ, με το οποίο κατοχυρώνεται το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής. Τέλος, ζητούν να αναγνωριστεί παραβίαση και του άρθρου 13 της ΕΣΔΑ καθώς στην εσωτερική έννομη τάξη δεν αναγνωρίζεται ένδικο βοήθημα, με το οποίο να καθίσταται δυνατή η προσφυγή στα ελληνικά δικαστήρια για παραβιάσεις διατάξεων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης. Να σημειωθεί ότι οι υποθέσεις είχαν αρχικά εισαχθεί στην απλή σύνθεση του Δικαστηρίου αλλά με απόφαση της 11ης Σεπτεμβρίου 2012, παραπέμφθηκαν στην Ολομέλεια του ΕΔΑΔ.