Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων έκρινε ότι ένα άτομο το οποίο ζητεί επικουρική προστασία δεν υποχρεούται να αποδείξει ότι αντιμετωπίζει ατομικώς απειλή στη χώρα καταγωγής του λόγω των στοιχείων που χαρακτηρίζουν την κατάστασή του.
Ειδικότερα, ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας στη χώρα καταγωγής του αιτούντος ενδέχεται, κατ’ εξαίρεση, να θεωρηθεί επαρκής για τη θεμελίωση της κρίσεως των αρμοδίων αρχών ότι σε περίπτωση επιστροφής του αμάχου αυτός θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί σε άμεση και προσωπική απειλή.
Η οδηγία 2004/83/ΕΚ έχει ως κύριο στόχο τη διασφάλιση, αφενός, ότι τα κράτη μέλη εφαρμόζουν κοινά κριτήρια για τον προσδιορισμό των προσώπων που χρήζουν όντως διεθνούς προστασίας και, αφετέρου, ότι τα εν λόγω πρόσωπα έχουν πρόσβαση σε ελάχιστο επίπεδο παροχών σε όλα τα κράτη μέλη.
Στις 13 Δεκεμβρίου 2006, το ζεύγος Elgafaji υπέβαλε αιτήσεις χορηγήσεως άδειας διαμονής ορισμένου χρόνου στις Κάτω Χώρες, συνυποβάλλοντας στοιχεία προς απόδειξη του πραγματικού κινδύνου που θα διέτρεχαν σε περίπτωση απελάσεως στη χώρα καταγωγής τους, εν προκειμένω, το Ιράκ.
Με αποφάσεις της 20ής Δεκεμβρίου 2006, ο αρμόδιος υπουργός αρνήθηκε να τους χορηγήσει άδειες διαμονής ορισμένου χρόνου. Ο υπουργός έκρινε, μεταξύ άλλων, ότι αυτοί δεν είχαν αποδείξει επαρκώς τις περιστάσεις που επικαλούνταν και, κατ’ ακολουθίαν, τον πραγματικό κίνδυνο σοβαρής και προσωπικής βλάβης που ισχυρίζονταν ότι διέτρεχαν στη χώρα καταγωγής τους.
Κατόπιν απορρίψεως των αιτήσεών τους, οι Μ. και Ν. Elgafaji προσέφυγε στην ολλανδική δικαιοσύνη.
Το επιληφθέν σε δεύτερο βαθμό δικαστήριο έκρινε ότι οι συναφείς διατάξεις της οδηγίας 2004/83/ΕΚ παρουσίαζαν δυσχέρειες ερμηνείας και αποφάσισε να υποβάλει προδικαστικά ερωτήματα στο Δικαστήριο των ΕΚ.
Το αιτούν δικαστήριο ζήτησε να διευκρινιστεί αν οι οικείες διατάξεις της οδηγίας πρέπει να ερμηνευθούν υπό την έννοια ότι η ύπαρξη σοβαρής και προσωπικής απειλής κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας του αιτούντος επικουρική προστασία εξαρτάται από την προϋπόθεση της αποδείξεως εκ μέρους του αιτούντος ότι η απειλή τον αφορά ειδικώς λόγω των χαρακτηριστικών της καταστάσεώς του.
Κατά το Δικαστήριο, η βλάβη η οποία, κατά την οδηγία, συνίσταται σε «σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας» του αιτούντος αναφέρεται σε ένα γενικότερο κίνδυνο σε σύγκριση προς τις δύο άλλες μορφές βλάβης οι οποίες, κατά την οδηγία, χαρακτηρίζουν περιπτώσεις στις οποίες ο αιτών διατρέχει ειδικώς τον κίνδυνο βλάβης συγκεκριμένης μορφής.
Συγκεκριμένα, η βλάβη αυτή αφορά, ευρύτερα, απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου και όχι συγκεκριμένες πράξεις βίας. Επιπροσθέτως, η απειλή αυτή είναι συμφυής με μια γενική κατάσταση «διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης».
Τέλος, η βία από την οποία προέρχεται η εν λόγω απειλή χαρακτηρίζεται ως «αδιακρίτως» ασκούμενη, όρος που σημαίνει ότι μπορεί να επεκταθεί σε άτομα ανεξαρτήτως των προσωπικών περιστάσεών τους.
Συναφώς, πρέπει να διευκρινισθεί ότι όσο περισσότερο ο αιτών είναι σε θέση να αποδείξει ότι θίγεται ειδικώς λόγω των χαρακτηριστικών της καταστάσεώς του, τόσο μικρότερος θα είναι ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που απαιτείται προκειμένου ο αιτών να τύχει της επικουρικής προστασίας.
ΔΕΚ: Απόφαση για το καθεστώς των προσφύγων
