Την Πέμπτη, 2/11, η Ρωσία ενέκρινε νομοθεσία για την ανάκληση της κύρωσης της Συνθήκης για την πλήρη απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών (CTBT). Το γεγονός αυτό συμβαίνει στο πλαίσιο του παράνομου επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και έπειτα από μήνες ανεύθυνης πυρηνικής ρητορικής και απειλών, εκ των οποίων κάποιες υποδείκνυαν συγκεκριμένα την επανέναρξη των πυρηνικών δοκιμών.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση εκφράζει τη βαθιά της λύπη για αυτή την απόφαση της Ρωσίας.
Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν κυρώσει τη CTBT και εργάζονται εδώ και πολλά χρόνια για την ενίσχυσή της και τη θέση της σε ισχύ. Η Συνθήκη αποτελεί μέσο ζωτικής σημασίας για τον πυρηνικό αφοπλισμό και τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων. Με τη Συνθήκη έχει θεσπιστεί ισχυρός κανόνας κατά των πυρηνικών δοκιμών, ο οποίος τηρείται σε παγκόσμιο επίπεδο. Η πλήρης τήρηση, από όλα τα κράτη, του μορατόριουμ για τις εκρήξεις από δοκιμές πυρηνικών όπλων ή οποιαδήποτε άλλη πυρηνική έκρηξη και η αποχή τους από κάθε ενέργεια αντίθετη προς το αντικείμενο και τον σκοπό της Συνθήκης είναι ζωτικής σημασίας για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια.
Ο Οργανισμός της Συνθήκης για την πλήρη απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών (CTBTO) χρησιμοποιεί ένα μοναδικό παγκόσμιο σύστημα επιτήρησης που μπορεί να ανιχνεύει μια έκρηξη πυρηνικής δοκιμής ανά πάσα στιγμή και οπουδήποτε, παρέχοντας στη διεθνή κοινότητα ένα αξιόπιστο, βάσιμο και ανεξάρτητο μέσο για να διασφαλίζεται η τήρηση του κανόνα κατά των πυρηνικών δοκιμών.
Μετά τη διάσκεψη του άρθρου XIV που πραγματοποιήθηκε το 2021, οκτώ νέες χώρες κύρωσαν τη CTBT, γεγονός που συνιστά σημαντική πρόοδο προκειμένου η Συνθήκη να αποκτήσει καθολική ισχύ. Μολονότι η CTBT έχει κυρωθεί από 178 κράτη, δεν έχει τεθεί σε ισχύ επειδή δεν έχει κυρωθεί από οκτώ χώρες που περιλαμβάνονται στον αρχικό κατάλογο 44 κρατών του παραρτήματος 2. Καθώς η Ρωσία περιλαμβάνεται σε αυτόν τον κατάλογο, η αδικαιολόγητη πρόθεσή της να ανακαλέσει την κύρωση της Συνθήκης συνιστά σοβαρή οπισθοδρόμηση όσον αφορά την προσήλωση της χώρας στη διεθνή αρχιτεκτονική ασφάλειας και υπονομεύει τις συνεχιζόμενες προσπάθειες για τη μη διάδοση πυρηνικών όπλων και τον αφοπλισμό.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καλεί τη Ρωσία να συνεχίσει να σέβεται τον σκοπό και τον στόχο της Συνθήκης.
Ως συμβαλλόμενο κράτος της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT), η Ρωσία έχει δεσμευτεί να εργάζεται για την ταχεία έναρξη ισχύος της CTBT. Στο πλαίσιο των διασκέψεων του άρθρου XIV, η Ρωσία δεσμεύτηκε να προωθεί τη Συνθήκη στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο και μέσω όλων των διαθέσιμων διμερών και πολυμερών διαύλων. Η τελευταία αυτή κίνηση αποτελεί σοβαρή οπισθοδρόμηση ως προς αυτές τις δεσμεύσεις και συνιστά επιπλέον επιβαρυντικό γεγονός λόγω της ιδιότητας της Ρωσίας ως μόνιμου μέλους του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Ένωση εξακολουθεί να καλεί όλα τα κράτη που δεν το έχουν πράξει ακόμη, ιδίως εκείνα που απαριθμούνται στο παράρτημα 2, να υπογράψουν και να κυρώσουν τη CTBT χωρίς προϋποθέσεις ή περαιτέρω καθυστέρηση.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει πλήρως προσηλωμένη στην προώθηση της θέσης σε ισχύ και της καθολικής ισχύος της CTBT, καθώς και στην επιδίωξη των στόχων της για έναν κόσμο χωρίς πυρηνικές δοκιμές.
