Η Επιτροπή χαιρετίζει ένα ακόμη σημαντικό πολιτικό βήμα που ενισχύει τον κοινωνικό διάλογο στην ΕΕ. Σήμερα το πρωί, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της ΕΕ κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία σχετικά με την αναθεωρημένη οδηγία για το ευρωπαϊκό συμβούλιο εργαζομένων, η οποία αποσκοπεί στην ενίσχυση του κοινωνικού διαλόγου στην ΕΕ.
Τα ευρωπαϊκά συμβούλια εργαζομένων (ΕΣΕ) είναι όργανα που διασφαλίζουν ότι οι εργαζόμενοι ενημερώνονται και ζητείται η γνώμη τους σχετικά με διακρατικές αποφάσεις από εταιρείες με περισσότερους από 1.000 εργαζομένους και οι οποίες δραστηριοποιούνται σε περισσότερες από μία χώρες της ΕΕ ή του ΕΟΧ. Η ουσιαστική συμμετοχή των εργαζομένων στις αποφάσεις της εταιρείας μπορεί να συμβάλει στη διαχείριση των αλλαγών, όπως κατά τη διάρκεια της αναδιάρθρωσης της εταιρείας ή κατά την εισαγωγή νέων τεχνολογιών.
Το 2024 η Επιτροπή πρότεινε επικαιροποίηση της οδηγίας ώστε να διευκολυνθεί η σύσταση ΕΣΕ, να βελτιωθεί η ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων και να προωθηθεί η αποτελεσματική επιβολή της νομοθεσίας. Η αναθεωρημένη οδηγία βελτιώνει επίσης την πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε περίπτωση διαφορών και ενισχύει τις κυρώσεις για παραβάσεις. Εγγυάται την ικανότητα των εταιρειών να λαμβάνουν αποφάσεις και απλοποιεί την εφαρμογή με την κατάργηση πολύπλοκων εξαιρέσεων και την ενίσχυση της νομικής σαφήνειας.
Αποτελεσματικότερα και αποδοτικότερα ευρωπαϊκά συμβούλια εργαζομένων
Στις βασικές βελτιώσεις της αναθεωρημένης οδηγίας περιλαμβάνονται οι εξής:
- Έγκαιρη και ουσιαστική διαβούλευση με τους εργαζομένους: Τα μέλη των ΕΣΕ πρέπει να λαμβάνουν αιτιολογημένη απάντηση προτού η εταιρεία λάβει αποφάσεις για διακρατικά θέματα. Οι εταιρείες πρέπει επίσης να εξηγούν τους λόγους για τους οποίους ισχύουν περιορισμοί εμπιστευτικότητας στην ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με διακρατικά θέματα.
- Ίσα δικαιώματα των εργαζομένων να ζητούν ΕΣΕ: Η κατάργηση των απαλλαγών θα επεκτείνει τα δικαιώματα αυτά σε 5,4 εκατομμύρια εργαζομένους σε 320 πολυεθνικές με συμφωνίες που έχουν συναφθεί πριν από το 1996.
- Σαφής ορισμός των διακρατικών θεμάτων: Η αναθεωρημένη οδηγία διευκρινίζει πότε ένα θέμα χαρακτηρίζεται ως «διακρατικό», συμπεριλαμβανομένων των έμμεσων επιπτώσεων στους εργαζομένους σε άλλα κράτη μέλη.
- Αυξημένη ικανότητα να επιτελούν το έργο τους: Οι συμφωνίες ΕΣΕ πρέπει να προσδιορίζουν τους οικονομικούς και υλικούς πόρους, συμπεριλαμβανομένου του προϋπολογισμού, της υποστήριξης από εμπειρογνώμονες και της κατάρτισης.
- Καλύτερη ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων: Κατά τη σύσταση ΕΣΕ ή ειδικών διαπραγματευτικών ομάδων, τα μέρη πρέπει να επιδιώκουν την εκπροσώπηση τουλάχιστον του 40 % κάθε φύλου. Εάν αυτό δεν είναι δυνατό, οι εργαζόμενοι πρέπει να ενημερώνονται για τους λόγους.
- Βελτίωση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη: Τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα ΕΣΕ και οι ΕΔΑ μπορούν να έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη για παραβιάσεις των δικαιωμάτων τους, είτε μέσω δαπανών που χρηματοδοτούνται από τον εργοδότη είτε με άλλα μέσα, όπως η νομική συνδρομή. Τα κράτη μέλη πρέπει επίσης να κοινοποιούν στην Επιτροπή τον τρόπο με τον οποίο τα ΕΣΕ μπορούν να κινούν δικαστικές ή διοικητικές διαδικασίες.
- Αυστηρότερη επιβολή: Τα κράτη μέλη πρέπει να θεσπίσουν αποτελεσματικές, αποτρεπτικές και αναλογικές κυρώσεις. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τον ετήσιο κύκλο εργασιών της εταιρείας ή να έχουν εξίσου αποτρεπτικό χαρακτήρα.
Επόμενα βήματα
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο πρέπει τώρα να εγκρίνουν επίσημα την πολιτική συμφωνία. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο έτη από τη δημοσίευση της αναθεωρημένης οδηγίας στην Επίσημη Εφημερίδα για να εφαρμόσουν τη νομοθεσία. Οι νέοι κανόνες θα εφαρμοστούν ένα χρόνο μετά από αυτό. Κατά τη διάρκεια αυτής της μετάβασης, οι υφιστάμενες συμφωνίες ΕΣΕ μπορούν να προσαρμοστούν ώστε να πληρούν τις αναθεωρημένες απαιτήσεις.
Ιστορικό
Τα ευρωπαϊκά συμβούλια εργαζομένων (ΕΣΕ) είναι όργανα ενημέρωσης και διαβούλευσης που εκπροσωπούν τους Ευρωπαίους εργαζομένους σε πολυεθνικές εταιρείες. Δημιουργούνται είτε με πρωτοβουλία των εργαζομένων είτε με πρωτοβουλία της κεντρικής διοίκησης. Τα ΕΣΕ γνωμοδοτούν για διακρατικά θέματα και συμπληρώνουν τα εθνικά όργανα εκπροσώπησης των εργαζομένων.
Τα ΕΣΕ και άλλες μορφές διακρατικής ενημέρωσης και διαβούλευσης υπάρχουν σε περίπου 1 000 πολυεθνικές εταιρείες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν περίπου 16,6 εκατομμύρια εργαζομένους στην ΕΕ. Συμβάλλουν στην προστασία της απασχόλησης και των βιομηχανιών στην Ευρώπη και στη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της ΕΕ. Επί του παρόντος υπάρχουν περίπου 1.000 διακρατικά όργανα ενημέρωσης και διαβούλευσης, εκ των οποίων τα δύο τρίτα είναι ΕΣΕ. Κάθε χρόνο δημιουργούνται περίπου 20 νέα ΕΣΕ.
Σε αξιολόγηση της Επιτροπής του 2018 εντοπίστηκαν ελλείψεις στη διαδικασία διαβούλευσης των ΕΣΕ και στα μέσα που διαθέτουν οι εκπρόσωποι των εργαζομένων για την επιβολή των δικαιωμάτων τους. Τον Φεβρουάριο του 2023, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να αναθεωρήσει την οδηγία του 2009 και να ενισχύσει τον ρόλο των ΕΣΕ. Στη συνέχεια, η Επιτροπή διεξήγαγε διαβούλευση σε δύο στάδια με τους κοινωνικούς εταίρους για να συγκεντρώσει πληροφορίες από τα ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των εθνικών διοικήσεων, των επιχειρήσεων, των εκπροσώπων των εργαζομένων και των νομικών και ακαδημαϊκών εμπειρογνωμόνων. Τον Ιανουάριο του 2024 η Επιτροπή πρότεινε την αναθεώρηση της οδηγίας.
