Ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων θα βρεθεί προσεχώς η Λιθουανία, που κατηγορείται ότι παραβίασε την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), επειδή επέτρεπε την διατήρηση μυστικών αμερικανικών φυλακών στο έδαφός της.
Tις φυλακές είχε εγκαταστήσει η μυστική υπηρεσία των ΗΠΑ, CIA, στο πλαίσιο του προγράμματος “Extraordinary Rendition”, με βάση το οποίο απάγει και μεταφέρει παρανόμως σε μυστικές φυλακές του εξωτερικού ύποπτους τρομοκρατίας. Η Λιθουανία είναι η τρίτη ευρωπαϊκή χώρα που προσάγεται ενώπιον του ΕΔΑΔ για αυτό το λόγο, μετά την Πολωνία και την Π.Γ.Δ.Μ.Η κυβέρνηση της Λιθουανίας παραδέχθηκε ότι η αμερικανική μυστική υπηρεσία είχε όντως εγκαταστήσει δύο βάσεις με τη συνεργασία της εθνικής μυστικής υπηρεσίας SSD. Η πρώτη βρισκόταν σε ένα χωριό δώδεκα χιλιόμετρα μακριά από την πρωτεύουσα Βίλνιους, ενώ η δεύτερη σε έναν ξενώνα μέσα στην πόλη. Δεν διευκρίνισε όμως αν χρησιμοποιούνταν πράγματι για την παράνομη κράτηση υπόπτων.
Την υπόθεση έφερε ενώπιον του δικαστηρίου ο στρατιωτικός Abu Zubaydah, ο οποίος ισχυρίζεται ότι υπήρξε κρατούμενος στις μυστικές φυλακές της CIA στη Λιθουανία από το Φεβρουάριο του 2005 και για δέκα μήνες, προτού μεταφερθεί στο Αφγανιστάν. Κατηγορεί δε την κυβέρνηση της χώρας ότι παραβίασε πολλές διατάξεις της ΕΣΔΑ, αφενός επιτρέποντας στη CIA να τον απάγει και να τον μεταφέρει στο έδαφός της, αφετέρου παραλείποντας να διεξάγει έρευνα για το ζήτημα. Τον στρατιωτικό εκπροσωπούν Αμερικανοί δικηγόροι μαζί με το Διεθνές Κέντρο Νομικής Προστασίας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (International Center for the Legal Protection of Human Rights). Οι εκπρόσωποί του δήλωσαν ότι η υπόθεση του πελάτη τους είναι ενδεικτική της συνεργασίας των ευρωπαϊκών κρατών με τις ΗΠΑ στη συστηματική χρήση μεθόδων, όπως τα βασανιστήρια και η παράνομη φυλάκιση, μετά την τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου. «Παρότι η επιχείρηση οργανώθηκε και υλοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τη μυστική υπηρεσία των ΗΠΑ, δεν θα μπορούσε να περατωθεί χωρίς τη συνεργασία, έστω και ανοχή, των ευρωπαϊκών αρχών. Πρέπει να μάθουμε τι ακριβώς συνέβη, ώστε να φροντίσουμε ότι δεν θα επαναληφθεί.
Οι έρευνες που είχαν διατάξει οι αρχές της Λιθουανίας ήταν προσχηματικές και ανεπαρκείς», σχολίασαν.Τα πρώτα επίσημα στοιχεία για τη συνεργασία μεταξύ Λιθουανίας και ΗΠΑ ήρθαν στην επιφάνεια το 2009, όταν πρώην στελέχη της κυβέρνησης είχαν αποκαλύψει δημοσίως στο ABC NEWS ότι φιλοξενούν μυστικές φυλακές της CIA στη χώρα. Όταν μάλιστα ένας εξ αυτών ερωτήθηκε ποιο ήταν το αντάλλαγμα για τη χώρα της Λιθουανίας, είχε απαντήσει: «Δεν χρειάστηκε κάποιο αντάλλαγμα. Οι ΗΠΑ απλώς ικανοποιήθηκαν που τους στηρίξαμε». Οι αποκαλύψεις αυτές είχαν σαν αποτέλεσμα να ξεκινήσει έρευνα από την Εθνική Επιτροπή Ασφάλειας της λιθουανικής Βουλής, η οποία παραδεχόταν μόνο την ύπαρξη των φυλακών και την προσγείωση αεροπλάνων της CIA.
Οι δικηγόροι του Aby Zubayadah ισχυρίζονται ότι οι λιθουανικές αρχές αγνόησαν πολλά αποδεικτικά στοιχεία, όπως τις ώρες των πτήσεων και τις μαρτυρίες ότι οι πτήσεις έφερναν κρατουμένους στη χώρα.Παρόμοιες υποθέσεις με εμπλεκόμενες τις κυβερνήσεις της Πολωνίας και της Π.Γ.Δ.Μ. εκκρεμούν ενώπιον του ΕΔΑΔ, ενώ τελευταία είδαν το φως της δημοσιότητας στοιχεία για την ύπαρξη τέτοιας στρατιωτικής βάσης και στο κέντρο του Βουκουρεστίου.