Την επιβάρυνση όσων κατασκευάζουν νέα αυθαίρετα με ιδιαίτερα υψηλά πρόστιμα ανέγερσης και διατήρησης, που θα συνδέονται με την αντικειμενική αξία του ακινήτου, αποφάσισε το ΥΠΕΧΩΔΕ.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΥΠΕΧΩΔΕ, για τα νέα αυθαίρετα, «ο προσδιορισμός της αξίας του κτίσματος θα γίνεται με βάση το εμβαδόν, τη χρήση, το είδος της κατασκευής και την ισχύουσα τιμή ζώνης της περιοχής. Τα πρόστιμα για τα νέα αυθαίρετα, τα οποία θα καθοριστούν με κοινή υπουργική απόφαση, θα είναι σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από τα ισχύοντα, έτσι ώστε να αποφεύγεται η δημιουργία νέων αυθαιρέτων».
Ως ελάχιστο πρόστιμο ανέγερσης αυθαιρέτου υπολογίζεται η βάση της τιμής ζώνης της περιοχής στην οποία βρίσκεται το κτίσμα επί τα τετραγωνικά της επιφάνειάς του.
Ως νέα αυθαίρετα ορίζονται όσα χτίζονται μετά τις 31/12/03 ενώ, για τα παλαιά αυθαίρετα θα υπάρξουν ευνοϊκότερες ρυθμίσεις, ιδίως εάν πρόκειται για κτίσμα έως 120 τμ και αποτελεί πρώτη κατοικία, ή ανήκει σε άτομο που περιλαμβάνεται στις κοινωνικά ευπαθείς ομάδες. Τα πρόστιμα σε αυτές τις περιπτώσεις μειώνονται κατά 80%, και η ρύθμιση θα έχει αναδρομική ισχύ.