Κατατέθηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο με τίτλο: “Ενίσχυση διαφάνειας και λογοδοσίας σε θεσμικούς φορείς της Πολιτείας, αποκατάσταση της ακεραιότητας του Ενιαίου Συστήματος Κινητικότητας και λοιπές διατάξεις του Υπουργείου Εσωτερικών”.
Το νομοσχέδιο, το οποίο κατατέθηκε εχθές, 30/8, εισάγεται καταρχήν προς συζήτηση στην αρμόδια Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης.
Τα βασικά σημεία τα οποία αντιμετωπίζονται με το σχέδιο νόμου:
ΜΕΡΟΣ Α’
Με τις διατάξεις του Μέρους Α’ του σχεδίου νόμου επιδιώκεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα η δημιουργία ενός νομοθετικού πλαισίου ρύθμισης της επικοινωνίας των θεσμικών φορέων της πολιτείας με εκπροσώπους συμφερόντων, με απώτερο σκοπό τη διασφάλιση της ακεραιότητας, της διαφάνειας και της λογοδοσίας κατά την άσκηση δραστηριοτήτων επιρροής.
Η άσκηση επιρροής αναγνωρίζεται διεθνώς ως νόμιμη πρακτική και ως πράξη συμμετοχής στην πολιτική ζωή μιας χώρας, καθώς στοχεύει στην εκπροσώπηση συμφερόντων των πολιτών για την αποτελεσματική ενημέρωση των υπευθύνων λήψης αποφάσεων, συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στην υιοθέτηση και εφαρμογή κατάλληλων πολιτικών. Σύμφωνα με το Συμβούλιο της Ευρώπης, οι δραστηριότητες επιρροής εμφανίζουν αυξητικές τάσεις στα κράτη-μέλη (βλ. Σύσταση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Νομική Ρύθμιση των Δραστηριοτήτων Επιρροής στο πλαίσιο Λήψης Δημοσίων Αποφάσεων, Αιτιολογική Έκθεση, παρ. 2CM/Rec2017/2). Μέσα από παρουσιάσεις σε θεσμικούς φορείς, υποβολή εκθέσεων,
δια ζώσης ή ακόμα και με τηλεφωνικές συνομιλίες, οι εκπρόσωποι συμφερόντων
αποβλέπουν στη διαμόρφωση πολιτικών για την προώθηση των συμφερόντων των
ομάδων τις οποίες εκπροσωπούν.
Η απουσία ενός πλαισίου ρύθμισης των δραστηριοτήτων επιρροής στην Ελλάδα έχει
επισημανθεί επανειλημμένα από διεθνή και ευρωπαϊκά όργανα στο πλαίσιο αξιολογήσεων και συγκριτικών εκθέσεων, όπως η Ομάδα Κρατών για τη Διαφθορά του Συμβουλίου της Ευρώπης (GRECO, βλ. σχετικά «Έκθεση Αξιολόγησης για τον 4ο Κύκλο», παρ. 46, Ιούνιος 2015), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (βλ. σχετικά «Έκθεση του 2020 για το Κράτος Δικαίου, Κεφάλαιο για την Κατάσταση του Κράτους Δικαίου στην Ελλάδα» Σεπτέμβριος 2020, καθώς και τις τριμηνιαίες εκθέσεις στο πλαίσιο παρακολούθησης από τον μηχανισμό ενίσχυσης εποπτείας) και η Ομάδα Εργασίας Ανώτατων Αξιωματούχων Δημόσιας Ακεραιότητας του Ο.Ο.Σ.Α. (SPIO, βλ. σχετική Έκθεση «Άσκηση Επιρροής τον 21ο αιώνα: Διαφάνεια, Ακεραιότητα και Πρόσβαση», Μάιος 2021).
Η ρύθμιση των δραστηριοτήτων επιρροής αποσκοπεί στην ενίσχυση της νομιμότητας και της ακεραιότητας κατά την άσκησή τους και στη δημιουργία ενός πλαισίου που θα επιτρέπει στα ενδιαφερόμενα μέρη να συμβάλλουν στη λήψη αποφάσεων ακολουθώντας ειδικά θεσμοθετημένους κανόνες. Ταυτόχρονα, η διαφάνεια και η ακεραιότητα κατά την άσκηση δραστηριοτήτων επιρροής επιτρέπουν στους πολίτες να ενημερώνονται για τις εν λόγω δραστηριότητες με αποτέλεσμα την ενίσχυση των δημοκρατικών αρχών, της ορθής διακυβέρνησης και της εμπιστοσύνη τους στο πολιτικό σύστημα.
ΜΕΡΟΣ Β’
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, τα μέλη της Κυβέρνησης και οι Υφυπουργοί πρέπει, κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, να λειτουργούν αμερόληπτα και σύμφωνα με τα υψηλότερα πρότυπα δεοντολογίας. Προς τον σκοπό αυτό και αναγνωρίζοντας ότι δώρα, ωφελήματα, άλλες παροχές ή φιλοξενία είναι δυνατό να προσφερθούν στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στα μέλη της Κυβέρνησης και στους Υφυπουργούς, λόγω της επίσημης ιδιότητάς τους και στο πλαίσιο των καθηκόντων τους, το Μέρος Β’ του σχεδίου νόμου εισάγει ως βασική αρχή τη γενική απαγόρευση αποδοχής δώρων, παροχών, ή άλλων ωφελημάτων και φιλοξενίας αποβλέποντας στη διασφάλιση της αμερόληπτης άσκησης των καθηκόντων τους και στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους συγκεκριμένους θεσμούς.
Με τις ρυθμίσεις που εισάγονται στο Μέρος Β’ του σχεδίου νόμου επιδιώκεται για πρώτη φορά η δημιουργία ενός συστήματος καταγραφής, δημοσιοποίησης, διοίκησης, διαχείρισης, φύλαξης και αξιοποίησης των δώρων που προσφέρονται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στα μέλη της Κυβέρνησης και στους Υφυπουργούς, σύμφωνα με τις διεθνείς και ευρωπαϊκές βέλτιστες πρακτικές.
ΜΕΡΟΣ Γ’
Με τις διατάξεις του Μέρους Γ’ ρυθμίζονται τα ακόλουθα ζητήματα:
- οι παρεκκλίσεις από το Ενιαίο Σύστημα Κινητικότητας (ν. 4440/2016), οι οποίες βρίσκονται διάσπαρτες σε διάφορα νομοθετήματα,
- η χορήγηση ηθικής αμοιβής του προσωπικού Ι.Δ.Α.Χ και Ι.Δ.Ο.Χ. του Δημοσίου και των Ν.Π.Δ.Δ.,
- η χορήγηση δικαιώματος υπογραφής ή συνυπογραφής εγγράφων προσωπικού ειδικότητας γεωτεχνικού του Δημοσίου και των Ο.Τ.Α.,
- ο καθορισμός του νομοθετικού πλαισίου επί των συμβάσεων ορισμένου χρόνου δημόσιων ερευνητικών οργανισμών ιδιωτικού δικαίου,
- ο διορισμός συγγενούς αποβιωσάντων στο Δημόσιο ένεκα και κατά την εκτέλεση των υπηρεσιακών τους καθηκόντωνο προγραμματισμός προσλήψεων προσωπικού ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου και σύμβασης μίσθωσης έργου,
- η έλλειψη νομοθετικής ρύθμισης αναφορικά με το προσωπικό του ΚΕ.ΠΕ.,
- η ρύθμιση θεμάτων μουσικών των Ο.Τ.Α.,
- η σύνθεση του ΕΙ.Σ.Ε.Π. αναφορικά με τους ΟΤΑ β’ βαθμού.
