Η αύξηση των ανανεώσιμων καυσίμων και των καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών θα μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα του τομέα της ναυτιλίας στην ΕΕ μετά τη σημερινή έκδοση νέου κανονισμού από το Συμβούλιο για τη λεγόμενη «πρωτοβουλία FuelEU Maritime».
Κύριοι στόχοι της νέας νομοθεσίας
Κύριος στόχος της πρωτοβουλίας FuelEU maritime, ως βασικού μέρους της δέσμης Fit for 55 της ΕΕ, είναι η αύξηση της ζήτησης και της συνεπούς χρήσης ανανεώσιμων καυσίμων και καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών και η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από τον τομέα της ναυτιλίας, με παράλληλη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας της θαλάσσιας κυκλοφορίας και αποφυγή στρεβλώσεων στην εσωτερική αγορά.
Η νέα νομοθεσία έχει ως σκοπό να θέσει τις θαλάσσιες μεταφορές στην πορεία των κλιματικών στόχων της ΕΕ για το 2030 και το 2050 και αναμένεται να συμβάλει καταλυτικά στην επίτευξη αποτελεσμάτων βάσει του ευρωπαϊκού νομοθετήματος για το κλίμα.
Κύριες διατάξεις του νέου κανονισμού
Ο νέος κανονισμός περιλαμβάνει τις ακόλουθες κύριες διατάξεις:
- μέτρα για να εξασφαλιστεί ότι η ένταση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου των καυσίμων που χρησιμοποιούνται από τον τομέα της ναυτιλίας θα μειωθεί σταδιακά με την πάροδο του χρόνου, κατά 2 % το 2025 σε έως και 80 % έως το 2050
- ειδικό καθεστώς κινήτρων για τη στήριξη της υιοθέτησης των λεγόμενων ανανεώσιμων καυσίμων μη βιολογικής προέλευσης (RFNBO) με υψηλό δυναμικό απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές
- εξαίρεση των ορυκτών καυσίμων από τη διαδικασία πιστοποίησης του κανονισμού
- υποχρέωση των επιβατηγών πλοίων και των πλοίων μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων να χρησιμοποιούν από το 2030 ηλεκτρική τροφοδότηση από ξηράς για όλες τις ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας ενόσω είναι προσδεδεμένα στην αποβάθρα σε μεγάλους λιμένες της ΕΕ, με σκοπό τον μετριασμό της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στους λιμένες, οι οποίοι συχνά βρίσκονται κοντά σε πυκνοκατοικημένες περιοχές
- εθελοντικό μηχανισμό ομαδοποίησης, στο πλαίσιο του οποίου θα επιτρέπεται στα πλοία να συνδυάζουν το ισοζύγιο συμμόρφωσής τους με ένα ή περισσότερα άλλα πλοία, με την ομάδα —στο σύνολό της— να πρέπει να πληροί τα όρια έντασης εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά μέσο όρο
- εξαιρέσεις περιορισμένης χρονικής διάρκειας για την ειδική μεταχείριση των εξόχως απόκεντρων περιοχών, των μικρών νησιών και των περιοχών που εξαρτώνται οικονομικά σε μεγάλο βαθμό από τη συνδεσιμότητά τους
- τα έσοδα που προκύπτουν από την εφαρμογή του κανονισμού («κυρώσεις FuelEU») θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για έργα που στηρίζουν την απαλλαγή του τομέα της ναυτιλίας από τις ανθρακούχες εκπομπές μέσω ενισχυμένου μηχανισμού διαφάνειας
- παρακολούθηση της εφαρμογής του κανονισμού μέσω της διαδικασίας υποβολής εκθέσεων και επανεξέτασης της Επιτροπής.
Επόμενα βήματα
Μετά τη σημερινή επίσημη έκδοσή του από το Συμβούλιο, ο νέος κανονισμός θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ μετά το καλοκαίρι και θα τεθεί σε ισχύ την εικοστή ημέρα μετά τη δημοσίευσή του. Οι νέοι κανόνες θα εφαρμοστούν από την 1η Ιανουαρίου 2025, εκτός από τα άρθρα 8 και 9 που θα εφαρμοστούν από την 31η Αυγούστου 2024.
Γενικές πληροφορίες
Η πρωτοβουλία FuelEU maritime αποτελεί μέρος της δέσμης Fit for 55. Σκοπός της δέσμης που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 14 Ιουλίου 2021 είναι να μπορέσει η ΕΕ να μειώσει τις καθαρές της εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 και να επιτύχει κλιματική ουδετερότητα το 2050.
Στις 2 Ιουνίου 2022 το Συμβούλιο Μεταφορών κατέληξε σε γενική προσέγγιση για την πρόταση και, κατόπιν διαπραγματεύσεων με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι δύο συννομοθέτες κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία επί του κανονισμού στις 23 Μαρτίου 2023.
“Το νέο νομοθέτημα θα παράσχει ασφάλεια δικαίου για τους διαχειριστές πλοίων και τους παραγωγούς καυσίμων και θα συμβάλει στην εκκίνηση της μεγάλης κλίμακας παραγωγής βιώσιμων ναυτιλιακών καυσίμων, με ουσιαστικό επακόλουθο την επίτευξη των κλιματικών στόχων μας σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.”
Raquel Sánchez Jiménez, Υπουργός Μεταφορών, Κινητικότητας και Αστικού θεματολογίου της Ισπανίας
