Η πρωτοβουλία CERTAIN, χρηματοδοτούμενη από την ΕΕ, προωθεί τη συμμόρφωση με την ηθική ΤΝ στην Ευρώπη εν μέσω αυξανόμενων κανονισμών όπως ο Νόμος για την Τεχνητή Νοημοσύνη της ΕΕ.
Το CERTAIN — συντομογραφία του “Certification for Ethical and Regulatory Transparency in Artificial Intelligence” (Πιστοποίηση για την Ηθική και Ρυθμιστική Διαφάνεια στην Τεχνητή Νοημοσύνη) — επικεντρώνεται στην ανάπτυξη εργαλείων και πλαισίων που προάγουν τη διαφάνεια, τη συμμόρφωση και τη βιωσιμότητα στις τεχνολογίες ΤΝ.
Το έργο ηγείται από την Idemia Identity & Security France, σε συνεργασία με 19 εταίρους από δέκα ευρωπαϊκές χώρες, συμπεριλαμβανομένου του Πανεπιστημίου Εφαρμοσμένων Επιστημών St. Pölten (UAS) στην Αυστρία. Με την επίσημη έναρξή του τον Ιανουάριο του 2025, το CERTAIN θα μπορούσε να αποτελέσει πρότυπο για την παγκόσμια διακυβέρνηση της ΤΝ.
Προώθηση ηθικών πρακτικών ΤΝ στην Ευρώπη
Σύμφωνα με τον Sebastian Neumaier, ανώτερο ερευνητή στο Ινστιτούτο Έρευνας Ασφάλειας Πληροφοριών του St. Pölten UAS και υπεύθυνο έργου του CERTAIN, ο στόχος είναι η αντιμετώπιση κρίσιμων ρυθμιστικών και ηθικών προκλήσεων.
«Στο CERTAIN, θέλουμε να αναπτύξουμε εργαλεία που καθιστούν τα συστήματα ΤΝ διαφανή και επαληθεύσιμα, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Νόμου για την Τεχνητή Νοημοσύνη της ΕΕ. Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε πρακτικά εφαρμόσιμες λύσεις που βοηθούν τις εταιρείες να συμμορφώνονται αποτελεσματικά με τις κανονιστικές απαιτήσεις και να ενισχύουν διαχρονικά την εμπιστοσύνη στις τεχνολογίες ΤΝ», τόνισε ο Neumaier.
Για να το επιτύχει αυτό, το CERTAIN στοχεύει στη δημιουργία φιλικών προς τον χρήστη εργαλείων και κατευθυντήριων γραμμών που απλοποιούν ακόμα και τους πιο περίπλοκους κανονισμούς ΤΝ, βοηθώντας τόσο τους δημόσιους όσο και τους ιδιωτικούς οργανισμούς να εφαρμόσουν τους κανόνες αυτούς αποτελεσματικά. Βασικός στόχος είναι να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ κανονιστικής συμμόρφωσης και καινοτομίας, δίνοντας στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να αξιοποιούν την ΤΝ υπεύθυνα, ενισχύοντας παράλληλα τη δημόσια εμπιστοσύνη και ασφάλεια.
Εναρμόνιση προτύπων και βελτίωση της βιωσιμότητας
Ένας από τους κύριους στόχους του CERTAIN είναι η καθιέρωση ενιαίων προτύπων για την ανταλλαγή δεδομένων και την ανάπτυξη ΤΝ σε όλη την Ευρώπη. Μέσω της δημιουργίας βιομηχανικών προτύπων για τη διαλειτουργικότητα, το έργο επιδιώκει να βελτιώσει τη συνεργασία και την αποδοτικότητα στη χρήση τεχνολογιών ΤΝ.
Η προσπάθεια εναρμόνισης των πρακτικών δεδομένων δεν αφορά μόνο τη συμμόρφωση· στοχεύει επίσης στη δημιουργία νέων ευκαιριών για καινοτομία. Οι λύσεις του CERTAIN θα διαμορφώσουν ανοιχτούς και αξιόπιστους ευρωπαϊκούς χώρους δεδομένων—απαραίτητα στοιχεία για τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.
Σε ευθυγράμμιση με την Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ, το CERTAIN δίνει έμφαση στη βιωσιμότητα. Αν και οι τεχνολογίες ΤΝ είναι μετασχηματιστικές, ενέχουν σημαντικές περιβαλλοντικές προκλήσεις—όπως η υψηλή κατανάλωση ενέργειας και η απαιτητική επεξεργασία δεδομένων.
Το CERTAIN θα αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα προωθώντας ενεργειακά αποδοτικά συστήματα ΤΝ και υιοθετώντας οικολογικές μεθόδους διαχείρισης δεδομένων. Αυτή η διττή προσέγγιση όχι μόνο ευθυγραμμίζεται με τους στόχους βιωσιμότητας της ΕΕ, αλλά διασφαλίζει επίσης ότι η ανάπτυξη ΤΝ λαμβάνει υπόψη την υγεία του πλανήτη.
Ένα συνεργατικό πλαίσιο για την ενίσχυση της καινοτομίας στην ΤΝ
Ένα από τα μοναδικά χαρακτηριστικά του CERTAIN είναι η προώθηση της συνεργασίας και του διαλόγου μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών. Η ερευνητική ομάδα του St. Pölten UAS αλληλεπιδρά ενεργά με ερευνητές, τεχνολογικές εταιρείες, υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τελικούς χρήστες για την από κοινού ανάπτυξη, δοκιμή και βελτίωση ιδεών, εργαλείων και προτύπων.
Αυτή η πρακτικά προσανατολισμένη ανταλλαγή γνώσης εκτείνεται πέρα από την ανάπτυξη προϊόντων. Το CERTAIN λειτουργεί επίσης ως κεντρικός φορέας πληροφόρησης για νομικά, ηθικά και τεχνικά ζητήματα που σχετίζονται με την ΤΝ και την πιστοποίηση. Διατηρώντας ανοιχτά κανάλια επικοινωνίας, το CERTAIN διασφαλίζει ότι τα αποτελέσματά του είναι όχι μόνο πρακτικά αλλά και ευρέως αποδεκτά.
Το CERTAIN αποτελεί μέρος του προγράμματος Horizon Europe της ΕΕ, συγκεκριμένα υπό το Cluster 4: Ψηφιακή, Βιομηχανία και Διάστημα.
Η διεπιστημονική και διεθνής κοινοπραξία του έργου περιλαμβάνει κορυφαία ακαδημαϊκά ιδρύματα, βιομηχανικούς κολοσσούς και ερευνητικούς οργανισμούς, καθιστώντας το μια ισχυρή συλλογική προσπάθεια για τη διαμόρφωση του μέλλοντος της ΤΝ στην Ευρώπη.
Τον Ιανουάριο του 2025, εκπρόσωποι από τα 20 μέλη της κοινοπραξίας συναντήθηκαν στο Osny της Γαλλίας για να ξεκινήσουν την κοινή τους αποστολή. Η διήμερη συνάντηση έθεσε τις βάσεις για το φιλόδοξο πρόγραμμα του έργου, με τους εταίρους να διαμορφώνουν στρατηγικές για την αντιμετώπιση των ρυθμιστικών, τεχνικών και ηθικών προκλήσεων της ΤΝ.
Διασφάλιση συμμόρφωσης με τους ηθικούς κανονισμούς ΤΝ στην Ευρώπη
Καθώς ο Νόμος για την Τεχνητή Νοημοσύνη της ΕΕ έχει τεθεί σε εφαρμογή, κατευθυντήριες γραμμές και εργαλεία όπως αυτά που αναπτύσσονται στο CERTAIN θα είναι ζωτικής σημασίας.
Ο Νόμος θα επιβάλει αυστηρές απαιτήσεις σε συστήματα ΤΝ, ιδιαίτερα σε εκείνα που χαρακτηρίζονται ως «υψηλού κινδύνου», όπως εφαρμογές στην υγειονομική περίθαλψη, τις μεταφορές και την επιβολή του νόμου.
Το CERTAIN επιδιώκει να μετριάσει αυτές τις προκλήσεις παρέχοντας εφαρμόσιμες λύσεις που ευθυγραμμίζονται με το νομικό πλαίσιο της Ευρώπης, ενώ ταυτόχρονα ενισχύει την καινοτομία. Με αυτόν τον τρόπο, το έργο θα διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στην ανάδειξη της Ευρώπης ως παγκόσμιου ηγέτη στην ηθική ανάπτυξη της ΤΝ.
