Την Τρίτη, 1/7, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τη δέκατη τρίτη έκδοση του πίνακα αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης, μια ετήσια έκθεση που παρέχει συγκριτικά στοιχεία σχετικά με την αποδοτικότητα, την ποιότητα και την ανεξαρτησία των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ. Δείχνει ότι οι πολίτες στα περισσότερα κράτη μέλη θεωρούν ότι η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης βελτιώθηκε ή παρέμεινε σταθερή σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
Ο φετινός πίνακας αποτελεσμάτων παρουσιάζει επίσης νέους δείκτες σχετικούς με την ενιαία αγορά, υπογραμμίζοντας τον ουσιαστικό ρόλο των αποτελεσματικών και ανεξάρτητων συστημάτων απονομής δικαιοσύνης στην προώθηση ενός δίκαιου και ανταγωνιστικού περιβάλλοντος αγοράς. Για παράδειγμα, δείχνει ότι οι εταιρείες σε 16 κράτη μέλη επαινούν την αυτονομία των εθνικών τους αρχών ανταγωνισμού.
Τα πορίσματα του φετινού πίνακα αποτελεσμάτων θα τροφοδοτήσουν την έκθεση της Επιτροπής του 2025 για το κράτος δικαίου.
Βασικά πορίσματα του πίνακα αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης για το 2025
Ψηφιοποίηση των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης
Η ψηφιοποίηση εξακολουθεί να σημειώνει σημαντική πρόοδο: εννέα κράτη μέλη επιτρέπουν την ψηφιακή υποβολή αποδεικτικών στοιχείων σε αστικές, εμπορικές, διοικητικές και ποινικές υποθέσεις, ένα αξιοσημείωτο άλμα από έξι το 2024. 26 κράτη μέλη επιτρέπουν την κίνηση διαδικασίας ή την ηλεκτρονική άσκηση αγωγής σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις.
Αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης
Σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, οκτώ κράτη μέλη έχουν καταγράψει συντομότερες διαδικασίες σε όλες τις κατηγορίες (αστικές, εμπορικές, διοικητικές και άλλες υποθέσεις). Όσον αφορά τις αστικές και εμπορικές υποθέσεις αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας, η διάρκεια των πρωτοβάθμιων δικαστικών διαδικασιών συνέχισε να μειώνεται ή παρέμεινε σταθερή σε 13 κράτη μέλη.
Πρόσβαση στη δικαιοσύνη
Σε 26 κράτη μέλη, υπάρχουν ειδικές ρυθμίσεις για την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για τα άτομα που διατρέχουν κίνδυνο διακρίσεων. Η φυσική προσβασιμότητα στις δικαστικές εγκαταστάσεις βελτιώνεται σε 24 κράτη μέλη, ενώ 19 έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες ευαισθητοποίησης για όσους διατρέχουν κίνδυνο διακρίσεων σχετικά με το πού μπορούν να λάβουν νομικές πληροφορίες και συνδρομή.
Ανεξάρτητες αρχές της ενιαίας αγοράς
Από την έκθεση προκύπτει ότι υπάρχουν διαφορετικές διαδικασίες για τον διορισμό των φορέων επανεξέτασης των δημόσιων συμβάσεων και των εθνικών αρχών ανταγωνισμού στα κράτη μέλη. Περισσότερες από τις μισές εταιρείες σε 15 κράτη μέλη αξιολογούν θετικά την ανεξαρτησία των φορέων επανεξέτασης των δημόσιων συμβάσεων, ενώ σε 16 κράτη μέλη, οι εταιρείες επαινούν την αυτονομία των εθνικών αρχών ανταγωνισμού τους.
Επόμενα βήματα
Τα πορίσματα του πίνακα αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης συμβάλλουν στην παρακολούθηση που διενεργείται στο πλαίσιο του ετήσιου κύκλου για το κράτος δικαίου και του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Θα τροφοδοτήσουν την έκθεση της Επιτροπής του 2025 για το κράτος δικαίου, καθώς και τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Παράλληλα με την έκθεση, η Επιτροπή δημοσιεύει επίσης τα αποτελέσματα της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου σχετικά με την αντίληψη του κοινού και των επιχειρήσεων για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης σε κάθε κράτος μέλος. Οι έρευνες αποκαλύπτουν ότι πάνω από το ήμισυ τόσο των πολιτών όσο και των επιχειρήσεων βλέπουν θετικά την ανεξαρτησία των δικαστικών συστημάτων τους.
Ιστορικό
Ο πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης, ο οποίος δρομολογήθηκε το 2013, χρησιμεύει ως αναλυτικό εργαλείο για την παρακολούθηση των μεταρρυθμίσεων που σχετίζονται με την αποτελεσματικότητα, την ποιότητα και την ανεξαρτησία των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Αποτελεί μέρος της εργαλειοθήκης της ΕΕ για το κράτος δικαίου.
Η έκδοση του 2025 ανταποκρίνεται στην έκκληση για λεπτομερέστερα συγκριτικά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών σχετικά με τους φορείς επανεξέτασης των δημόσιων συμβάσεων και τις εθνικές αρχές ανταγωνισμού σύμφωνα με τις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές του 2024 της προέδρου φον ντερ Λάιεν. Οι νέοι δείκτες περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, την αντίληψη των εταιρειών σχετικά με την ανεξαρτησία των φορέων ελέγχου των δημόσιων συμβάσεων και των εθνικών αρχών ανταγωνισμού· και τους κανόνες διορισμού και απόλυσης των φορέων ελέγχου των δημόσιων συμβάσεων, των εθνικών αρχών ανταγωνισμού και των ανώτατων οργάνων ελέγχου.
Με προϋπολογισμό περίπου 305 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027, το πρόγραμμα «Δικαιοσύνη» στηρίζει την ανάπτυξη μιας δίκαιης Ευρώπης, με βάση την ανεξαρτησία, την ποιότητα και τη συνεργασία της δικαιοσύνης. Το 2024 διατέθηκαν περίπου 41,2 εκατ. EUR για τη χρηματοδότηση έργων και άλλων δραστηριοτήτων στο πλαίσιο των τριών ειδικών στόχων του προγράμματος.
