Στη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου της 27ης Νοεμβρίου 2025, ο Υπουργός Δικαιοσύνης κ. Γεώργιος Φλωρίδης και ο Υφυπουργός κ. Ιωάννης Μπούγας παρουσίασαν στο Υπουργικό Συμβούλιο το νομοσχέδιο για την αναθεώρηση του κληρονομικού δικαίου.
Οι σημαντικότερες τροποποιήσεις εστιάζονται στα ακόλουθα σημεία:
α) Η προστασία της πραγματικής βούλησης του διαθέτη, μέσω: 1) της θέσης ασφαλιστικών δικλείδων στις ιδιόγραφες διαθήκες, όπως η υποχρεωτική κήρυξη της ιδιόγραφης διαθήκης της ως κυρίας, όταν υπάρχει εγκατάσταση μακρινού συγγενή ή εξωτικού, 2) της εισαγωγής στην εθνική έννομη τάξη θεσμών, όπως i) της κληρονομικής σύμβασης αιτία θανάτου, στο πλαίσιο της οποίας ο κληρονομούμενος έχει τη δυνατότητα να καταρτίσει σύμβαση με μελλοντικούς κληρονόμους του, π.χ. με τα παιδιά του, και ii) της κληρονομικής σύμβασης παραίτησης από μελλοντικά δικαιώματα στην κληρονομία.
β) Αλλαγές στην εξ αδιαθέτου διαδοχή. Ενισχύονται η θέση και η συμμετοχή στην κληρονομιαία περιουσία της/του συζύγου ή συντρόφου με βάση σύμφωνο συμβίωσης. Επιπλέον, επιλύεται το ερμηνευτικό ζήτημα ως προς τον αποκλεισμό του εξ αδιαθέτου κληρονομικού δικαιώματος του συζύγου και του συντρόφου με σύμφωνο συμβίωσης στις περιπτώσεις συναινετικής λύσης, ενώ για πρώτη φορά θα μπορεί στην πέμπτη τάξη να κληρονομήσει, υπό αυστηρές προϋποθέσεις, και ο σύντροφος σε ελεύθερη ένωση.
γ) Ο διαχωρισμός της κληρονομιαίας περιουσίας από την ατομική περιουσία του κληρονόμου. Μέχρι τώρα, τα χρέη του κληρονομούμενου επωμίζονταν οι κληρονόμοι, με αποτέλεσμα να αποποιούνται τελικά την κληρονομιά, για να αποφύγουν τα οικονομικά βάρη. Στην κληρονομική διαδοχή καλούνταν ακόμη και πιο μακρινοί συγγενείς και τα παιδιά τους, σε ένα καθεστώς ανασφάλειας, σχετικά με τον χρόνο έναρξης των διαδοχικών προθεσμιών αποποίησης. Το συγκεκριμένο καθεστώς αλλάζει με το νομοσχέδιο του υπουργείο Δικαιοσύνης, σύμφωνα με το οποίο, αν υπάρχουν χρέη, πληρώνονται από την κληρονομία και όχι από την ατομική περιουσία του κληρονόμου. Τα βάρη της κληρονομιάς δεν επηρεάζουν την ατομική περιουσία του κληρονόμου.
δ) Μεταβολή του χαρακτήρα της νόμιμης μοίρας από εμπράγματη σε ενοχική, λαμβάνοντας πλέον τη μορφή χρηματικής απαίτησης.
ε) Οριστική επίλυση διαχρονικών, νομολογιακά εριζόμενων ζητημάτων όπως η προθεσμία αποποίησης σε δικαιοπρακτικά ανίκανο πρόσωπο και το κληρονομικό δικαίωμα του ετεροθαλούς αδελφού.
στ) Κατάργηση θεσμών του κληρονομικού δικαίου που είχαν περιπέσει σε αχρησία (π.χ. νέμηση ανιόντος, εκποίηση κληρονομίας, έκτακτες διαθήκες).
Στόχος των σχετικών αλλαγών είναι να καταστεί το Κληρονομικό Δίκαιο πιο λειτουργικό για τους νομικούς επαγγελματίες και τους πολίτες και να προσφέρει πραγματική προστασία σε πρόσωπα, συντρόφους και συζύγους, ανταποκρινόμενο στις απαιτήσεις και τις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνικής πραγματικότητας. Η αναθεώρηση αποτελεί το αποτέλεσμα της εργασίας Επιτροπής ειδικών στο Κληρονομικό δίκαιο, υπό τον Ομότιμο και Επίτιμο Καθηγητή της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, κ. Απόστολο Γεωργιάδη.
