Την Παρασκευή, 1/3, η βελγική Προεδρία του Συμβουλίου και οι διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατέληξαν προσωρινά σε συμφωνία σχετικά με δύο κανονισμούς που διέπουν τη συλλογή και τη χρήση δεδομένων επιβατών αεροπορικών μεταφορών για τη διαχείριση των συνόρων και την επιβολή του νόμου.
Οι νέοι κανόνες θα βελτιώσουν τη διαχείριση των εκ των προτέρων πληροφοριών σχετικά με τους επιβάτες (API) για τη διενέργεια ελέγχων στους επιβάτες πριν από την άφιξή τους στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, αλλά και για τις πτήσεις εντός της ΕΕ στο πλαίσιο της καταπολέμησης της τρομοκρατίας και του σοβαρού εγκλήματος. Θα ενισχύσουν την καταπολέμηση του σοβαρού εγκλήματος και της τρομοκρατίας εντός της ΕΕ, συμπληρώνοντας την επεξεργασία των δεδομένων που περιέχονται στις καταστάσεις ονομάτων επιβατών (PNR).
Οι εκ των προτέρων πληροφορίες σχετικά με τους επιβάτες (API), οι οποίες περιέχουν στοιχεία ταυτοποίησης από το ταξιδιωτικό έγγραφο και τις βασικές πληροφορίες πτήσης, διαβιβάζονται στις αρχές του τόπου άφιξης πριν και μετά την απογείωση.
Ενιαίοι κανόνες για τη συλλογή δεδομένων
Οι δύο κανονισμοί ορίζουν ποια είναι τα δεδομένα API που οι αερομεταφορείς πρέπει να συλλέγουν και να διαβιβάζουν. Τα δεδομένα API περιλαμβάνουν έναν κλειστό κατάλογο πληροφοριών για τους ταξιδιώτες, όπως όνομα, ημερομηνία γέννησης, ιθαγένεια, είδος και αριθμό ταξιδιωτικού εγγράφου, αριθμό θέσης και πληροφορίες για τις αποσκευές. Επιπλέον, οι αερομεταφορείς θα υποχρεούνται να συλλέγουν ορισμένες πληροφορίες σχετικά με την πτήση, για παράδειγμα τον διακριτικό αριθμό πτήσης, τον κωδικό αερολιμένα και την ώρα αναχώρησης και άφιξης.
Η συλλογή και διαβίβαση δεδομένων API αφορά κατ’ αρχήν μόνο πτήσεις που αναχωρούν από χώρες εκτός της ΕΕ. Ωστόσο, τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίσουν να συμπεριλάβουν και πτήσεις εντός της ΕΕ. Η απόφαση αυτή θα εξαρτηθεί από συγκεκριμένες ανάγκες επιβολής του νόμου, όπως μια τρομοκρατική απειλή, ελλείψει δε τέτοιας απειλής, θα πρέπει να υποστηρίζεται από δεόντως αιτιολογημένη αξιολόγηση κινδύνου.
Καλύτερη καταπολέμηση του εγκλήματος και βελτίωση των συνοριακών ελέγχων
Χάρη στους νέους κανονισμούς, οι αρχές επιβολής του νόμου θα μπορούν να συνδυάζουν τα δεδομένα API των ταξιδιωτών με τις καταστάσεις ονομάτων επιβατών (PNR). Τα δεδομένα PNR είναι ένα ευρύτερο σύνολο δεδομένων κράτησης επιβατών αεροπορικών μεταφορών που περιέχουν λεπτομέρειες σχετικά με το δρομολόγιο ενός επιβάτη και πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία κράτησης της πτήσης. Όταν χρησιμοποιούνται συνδυαστικά, τα δεδομένα API και PNR είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά για τον προσδιορισμό των ταξιδιωτών υψηλού κινδύνου και για την επιβεβαίωση της διαδρομής ύποπτων προσώπων.
Από τους νέους κανόνες που συμφωνήθηκαν θα επωφεληθούν επίσης οι συνοριακές αρχές. Καθώς θα έχουν πληρέστερη εικόνα των ταξιδιωτών που φθάνουν στους αερολιμένες, οι συνοριακές αρχές θα είναι σε θέση να διενεργούν προκαταρκτικούς ελέγχους πριν από την προσγείωση, να αποθηκεύουν τα δεδομένα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό, τι προβλέπεται σήμερα για τη διενέργεια των αναγκαίων ελέγχων και, κατά συνέπεια, να διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα τους συνοριακούς ελέγχους τους.
Αυτό θα ενισχύσει την ασφάλεια των συνόρων, καθώς αναμένεται να αυξήσει τις πιθανότητες αποτροπής ανεπιθύμητων διελεύσεων των συνόρων. Το όφελος για τους επιβάτες θα είναι μικρότεροι χρόνοι αναμονής και λιγότερα προσκόμματα στον έλεγχο διαβατηρίων.
Αυτοματοποιημένη συλλογή δεδομένων
Οι αεροπορικές εταιρείες θα πρέπει να συλλέγουν τα δεδομένα API που περιέχονται στα ταξιδιωτικά έγγραφα με αυτοματοποιημένα μέσα (π.χ. μέσω σάρωσης μηχανικώς αναγνώσιμων διαβατηρίων). Μόνο εάν δεν είναι δυνατή η αυτοματοποιημένη συλλογή δεδομένων ταξιδιωτών για τεχνικούς λόγους, ο αερομεταφορέας μπορεί να συλλέξει τα δεδομένα με μη αυτοματοποιημένο τρόπο (είτε στο πλαίσιο του διαδικτυακού ελέγχου εισιτηρίων είτε κατά τον έλεγχο εισιτηρίων στον αερολιμένα). Η δυνατότητα μη αυτοματοποιημένης παροχής δεδομένων κατά τη διάρκεια του διαδικτυακού ελέγχου εισιτηρίων θα παραμείνει σε κάθε περίπτωση διαθέσιμη για μεταβατική περίοδο 2 ετών. Οι αερομεταφορείς θα θεσπίσουν μηχανισμούς επαλήθευσης προκειμένου να διασφαλίζεται η ακρίβεια των δεδομένων.
Ενιαίος δρομολογητής
Προκειμένου να εξορθολογιστεί η διαβίβαση των δεδομένων API, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο αποφάσισαν να δημιουργήσουν έναν κεντρικό δρομολογητή. Ο δρομολογητής αυτός, ο οποίος θα αναπτυχθεί από οργανισμό της ΕΕ, θα λαμβάνει τα δεδομένα που συλλέγονται από τους αερομεταφορείς και στη συνέχεια θα τα διαβιβάζει στις αρμόδιες αρχές διαχείρισης των συνόρων και επιβολής του νόμου. Στη συνέχεια, ο δρομολογητής αυτός θα χρησιμεύσει επίσης για τη συλλογή και τη διαβίβαση δεδομένων PNR.
Το γεγονός ότι οι αερομεταφορείς δεν θα υποχρεούνται πλέον να αποστέλλουν δεδομένα API σε πολλαπλές αρχές θα ενισχύσει την αποτελεσματικότητα και θα μειώσει το κόστος της διαβίβασης δεδομένων, ενώ θα μειώσει επίσης τον κίνδυνο σφαλμάτων και καταχρήσεων.
Επόμενα βήματα
Η συμφωνία που επιτεύχθηκε σήμερα θα πρέπει να επιβεβαιωθεί από τους αντιπροσώπους των κρατών μελών (ΕΜΑ) πριν από την επίσημη έγκρισή της από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.
Η Assito Kanko (ECR/BE) και ο Jan-Christoph Oetjen (RENEW/ΓΕ) είναι εισηγητές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και για τους δύο φακέλους, ενώ η Ylva Johansson, Επίτροπος αρμόδια για τις εσωτερικές υποθέσεις, εκπροσώπησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
