Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα δέσμη μέτρων για να βοηθήσει τους πολίτες να εξασφαλίσουν επαρκές εισόδημα κατά τη συνταξιοδότηση, βελτιώνοντας την πρόσβαση σε καλύτερες και αποτελεσματικότερες επικουρικές συντάξεις. Οι προτεινόμενες δράσεις έχουν ως στόχο να συμπληρώσουν – και όχι να αντικαταστήσουν – τις δημόσιες συντάξεις, οι οποίες αποτελούν τη βάση των συνταξιοδοτικών συστημάτων σε όλα τα κράτη μέλη.
Η σημερινή δέσμη μέτρων αποτελεί μέρος της στρατηγικής της Επιτροπής για την Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων (SIU), η οποία επιδιώκει να δημιουργήσει περισσότερες ευκαιρίες για τα νοικοκυριά να οικοδομήσουν τον πλούτο τους μέσω των κεφαλαιαγορών, ενισχύοντας παράλληλα την οικονομική ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.
Υπό το πρίσμα των δημογραφικών αλλαγών και της δυναμικής της αγοράς εργασίας, που απαιτούν προσαρμογή των συνταξιοδοτικών συστημάτων, οι επικουρικές συντάξεις – τόσο τα επαγγελματικά όσο και τα ατομικά συνταξιοδοτικά συστήματα – μπορούν να βοηθήσουν τους πολίτες να επιτύχουν πιο διαφοροποιημένο συνταξιοδοτικό εισόδημα, ενισχύοντας την οικονομική ασφάλεια και σταθερότητα κατά τη συνταξιοδότηση. Μπορούν να συμπληρώσουν τα οφέλη των δημόσιων συντάξεων, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις δεν επαρκούν για τη διατήρηση επαρκούς βιοτικού επιπέδου, ιδίως μεταξύ των ευάλωτων ατόμων και των γυναικών, όπου το συνταξιοδοτικό χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών ανέρχεται επί του παρόντος στο 24,5 %.
Τα ισχυρότερα και αποτελεσματικότερα συστήματα συμπληρωματικής συνταξιοδότησης μπορούν επίσης να συμβάλουν στην οικονομική ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης κινητοποιώντας μακροπρόθεσμες αποταμιεύσεις για παραγωγικές επενδύσεις.
Στόχος των προτεινόμενων μέτρων είναι η ενίσχυση τόσο της ζήτησης όσο και της προσφοράς επικουρικών συντάξεων. Οι πρωτοβουλίες σέβονται πλήρως τις αρμοδιότητες των κρατών μελών να οργανώνουν και να σχεδιάζουν τα εθνικά συνταξιοδοτικά τους συστήματα, καθώς και την αυτονομία των κοινωνικών εταίρων όπου είναι υπεύθυνοι για τη δημιουργία και τη διαχείριση συνταξιοδοτικών συστημάτων.
Η δέσμη αυτή βασίζεται και συμπληρώνει τις άλλες πρωτοβουλίες της Επιτροπής που έχουν ανακοινωθεί μέχρι σήμερα, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις χρηματοοικονομικές γνώσεις και τη σύσταση για τους λογαριασμούς αποταμιεύσεων και επενδύσεων, οι οποίες αποσκοπούν συλλογικά στην ενίσχυση της οικονομικής ευημερίας των πολιτών της ΕΕ, ιδίως με τη διεύρυνση των επιλογών για καλύτερη απόδοση των αποταμιεύσεών τους.
Προτεινόμενα μέτρα
Σύσταση σχετικά με τα συστήματα παρακολούθησης των συντάξεων, τους πίνακες συνταξιοδοτικών δεικτών και την αυτόματη εγγραφή σε συστήματα συμπληρωματικής συνταξιοδότησης
Η Επιτροπή συνιστά στα κράτη μέλη:
- Εφαρμογή, σύμφωνα με τις εθνικές συνθήκες και με πλήρη σεβασμό του ρόλου και της αυτονομίας των κοινωνικών εταίρων και των προνομίων των συλλογικών διαπραγματεύσεων, της αυτόματης εγγραφής, δηλαδή της αυτόματης ένταξης των εργαζομένων σε επικουρικές συντάξεις, με πλήρη ελευθερία εξαίρεσης για τα άτομα. Αυτό θα καθοδηγείται από τις υφιστάμενες ορθές πρακτικές στην ΕΕ και τα διδάγματα που θα αντληθούν από άλλες χώρες. Αυτός είναι ένας τρόπος για να αυξηθεί η συμμετοχή σε συστήματα συμπληρωματικής συνταξιοδότησης και να απελευθερωθεί μεγαλύτερη κλίμακα αγορών επικουρικών συντάξεων·
- Περαιτέρω ανάπτυξη ολοκληρωμένων συστημάτων παρακολούθησης των συντάξεων, ώστε να παρέχεται στους πολίτες σαφής επισκόπηση των συνταξιοδοτικών τους δικαιωμάτων και των προβλεπόμενων παροχών σε όλα τα συνταξιοδοτικά συστήματα. Τα εν λόγω συστήματα παρακολούθησης θα συμβάλουν στην αντιμετώπιση της χαμηλής συμμετοχής σε επικουρικές συντάξεις, συχνά λόγω της περιορισμένης ευαισθητοποίησης των πολιτών σχετικά με τη μελλοντική σύνταξή τους. Θα πρέπει να είναι συμβατά με την ευρωπαϊκή υπηρεσία παρακολούθησης, υποστηρίζοντας τη διασυνοριακή κινητικότητα και
- Ανάπτυξη εθνικών πινάκων συνταξιοδοτικών δεικτών, ώστε οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των κρατών μελών να έχουν καλύτερη εικόνα της κάλυψης, της βιωσιμότητας και της επάρκειας του συνταξιοδοτικού τους συστήματος πολλαπλών πυλώνων. Οι εν λόγω εθνικοί πίνακες θα τροφοδοτήσουν τελικά έναν πίνακα συνταξιοδοτικών συστημάτων σε επίπεδο ΕΕ.
Νομοθετική πρόταση για την τροποποίηση της οδηγίας σχετικά με τα ιδρύματα επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών (ΙΕΣΠ) II
Η οδηγία ΙΕΣΠ ΙΙ καθορίζει κοινά πρότυπα της ΕΕ για τη διασφάλιση της χρηστής διαχείρισης και εποπτείας των ΙΕΣΠ, με παράλληλο σεβασμό του ρόλου των κοινωνικών εταίρων. Ωστόσο, πολλά συστήματα παραμένουν πολύ μικρά για να διαφοροποιήσουν τις επενδύσεις τους και να αποφέρουν βέλτιστα αποτελέσματα για τους αποταμιευτές.
Για να απελευθερωθεί το δυναμικό των επαγγελματικών συντάξεων,η Επιτροπή προτείνει την ενίσχυση και τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου για την καλύτερη στήριξη της αποδοτικότητας, της κλίμακας και της εμπιστοσύνης στις επικουρικές συντάξεις.
Η επανεξέταση ενισχύει την προστασία των αποταμιευτών και αίρει τους φραγμούς στην ενοποίηση με γνώμονα την αγορά και σε άλλες μορφές ενίσχυσης των οικονομιών κλίμακας. Τα μέτρα αυτά θα βοηθήσουν τα ΙΕΣΠ να λειτουργούν αποτελεσματικότερα, να μειώνουν το κόστος, να διαφοροποιούν τα επενδυτικά χαρτοφυλάκιά τους, μεταξύ άλλων σε μετοχικό κεφάλαιο, ώστε να αποφέρουν μεγαλύτερες αποδόσεις στις αποταμιεύσεις των πολιτών. Αυτό συμβάλλει επίσης στην αύξηση των ευκαιριών χρηματοδότησης για τις ευρωπαϊκές εταιρείες.
Νομοθετική πρόταση για την τροποποίηση του κανονισμού για το πανευρωπαϊκό ατομικό συνταξιοδοτικό προϊόν (PEPP)
Η αναθεώρηση του κανονισμού PEPP επιδιώκει να καταστήσει το πανευρωπαϊκό ατομικό συνταξιοδοτικό προϊόν (PEPP) πιο ελκυστική, προσβάσιμη και οικονομικά αποδοτική επιλογή για τους αποταμιευτές. Θα καταργήσει τις υφιστάμενες απαιτήσεις και τα χαρακτηριστικά σχεδιασμού που παρεμπόδισαν τη χρήση του PEPP, ενώ ταυτόχρονα θα συνεχίσει να διασφαλίζει υψηλό επίπεδο προστασίας των καταναλωτών.
Η επανεξέταση εισάγει ένα οικονομικά προσιτό και εύκολα προσβάσιμο «βασικό PEPP», το οποίο επενδύεται σε απλά χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία και προσφέρεται στο κοινό χωρίς συμβουλές. Οι αποταμιευτές θα έχουν επίσης πρόσβαση σε «προσαρμοσμένα» PEPP που μπορεί να περιλαμβάνουν εγγυήσεις και πιο σύνθετα περιουσιακά στοιχεία, απαιτώντας συμβουλές για να διασφαλίσουν την κατανόησή τους από τους καταναλωτές. Ως εκ τούτου, το PEPP θα είναι προσαρμόσιμο στις διαφορετικές προτιμήσεις των επενδυτών και κατάλληλο για διάφορους τύπους παρόχων, συμπεριλαμβανομένων των διαχειριστών περιουσιακών στοιχείων και των ασφαλιστών. Το PEPP θα είναι επίσης ανοικτό στη χρήση στον χώρο εργασίας και θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως όχημα αυτόματης εγγραφής, όπου αυτό επιτρέπεται από το εθνικό δίκαιο και σέβεται πλήρως τα προνόμια και την αυτονομία των κοινωνικών εταίρων.
Οι αλλαγές αυτές θα αμβλύνουν τους φραγμούς στην παροχή και τη διανομή, θα διευρύνουν τις επιλογές για τους αποταμιευτές, υποστηριζόμενες από ευνοϊκή και συνεπή φορολογική μεταχείριση, καθώς τα κράτη μέλη θα υποχρεούνται να προσφέρουν συγκρίσιμη φορολογική μεταχείριση μεταξύ των εθνικών ατομικών συνταξιοδοτικών προϊόντων.
Αποσαφήνιση της αρχής της συνετής διαχείρισης:
Η αρχή της συνετής διαχείρισης διέπει τον τρόπο με τον οποίο τα ΙΕΣΠ και οι πάροχοι PEPP θα πρέπει να επενδύουν και να διαχειρίζονται τα χαρτοφυλάκια στοιχείων ενεργητικού τους. Ωστόσο, η αρχή αυτή έχει ερμηνευθεί και εφαρμοστεί με πολύ διαφορετικό τρόπο μεταξύ των κρατών μελών, γεγονός που συχνά περιορίζει την ικανότητα των συνταξιοδοτικών συστημάτων να διαφοροποιούν τις επενδύσεις, ιδίως όσον αφορά τα ίδια κεφάλαια. Σύμφωνα με τη στρατηγική SIU, η ανακοίνωση της Επιτροπής που εκδόθηκε σήμερα αποσαφηνίζει την αρχή, με στόχο την αύξηση των επενδύσεων σε ίδια κεφάλαια —τόσο ιδιωτικά όσο και εισηγμένα— ώστε να βοηθηθούν οι πολίτες να αποκομίσουν υψηλότερες μακροπρόθεσμες αποδόσεις από τις αποταμιεύσεις τους και να ελευθερωθούν νέες πηγές χρηματοδότησης για την οικονομία της ΕΕ.
Επόμενα βήματα
Οι προτάσεις για την τροποποίηση της οδηγίας ΙΕΣΠ ΙΙ και του κανονισμού PEPP θα πρέπει τώρα να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης και να εγκριθούν από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.
Η Επιτροπή θα παρακολουθεί την εφαρμογή της σύστασης σε εθνικό επίπεδο μέσω διαφόρων μηχανισμών, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Θα προωθήσει την ανταλλαγή εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών.
