Στη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (COP30) που θα πραγματοποιηθεί στο Μπελέμ της Βραζιλίας από τις 10 έως τις 21 Νοεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Ένωση θα επιβεβαιώσει την ισχυρή προσήλωσή της στη δράση για το κλίμα. Η ΕΕ είναι προσηλωμένη στην προετοιμασία του εδάφους για μια παγκόσμια μετάβαση που θα είναι καθαρή, δίκαιη και ανθεκτική. Η μετάβαση αυτή έχει ως στόχο να παράσχει καθαρή και οικονομικά προσιτή ενέργεια, να δημιουργήσει επιχειρηματικές ευκαιρίες, να τονώσει την ανάπτυξη, να ενισχύσει τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα και να μην αφήσει κανέναν στο περιθώριο.
Η διάσκεψη αποτελεί κομβική στιγμή για την ενίσχυση της δράσης για την επίτευξη των στόχων της συμφωνίας του Παρισιού που τέθηκαν πριν από δέκα χρόνια. Σε αυτούς τους καιρούς, είναι σημαντικό να εμφανιστούμε στο πολυμερές σύστημα και στους εταίρους μας σε ολόκληρο τον κόσμο, ιδίως στα μικρά νησιά και στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες που πλήττονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή. Η ΕΕ θα συνεχίσει να ηγείται αυτών των προσπαθειών, ενεργώντας ως αξιόπιστος και φιλόδοξος εταίρος που παράγει αποτελέσματα στο εσωτερικό, προωθεί τη συνεργασία και την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές στο εξωτερικό και παραμένει στην πορεία για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε: «ΣτηνCOP30 αυτή την εβδομάδα, θα υπογραμμίσουμε την ισχυρή προσήλωσή μας στη συμφωνία του Παρισιού. Η παγκόσμια καθαρή μετάβαση βρίσκεται σε εξέλιξη και είναι μη αναστρέψιμη. Προτεραιότητά μας είναι να διασφαλίσουμε ότι η μετάβαση αυτή θα είναι δίκαιη, χωρίς αποκλεισμούς και ισότιμη. Στο Belém, θα ακούσουμε τους παγκόσμιους εταίρους μας και θα συζητήσουμε τα βασικά ζητήματα. Για να διατηρήσουμε τον κοινό μας στόχο στον ορίζοντα, πρέπει να αναγνωρίσουμε τις διαφορετικές εθνικές πραγματικότητες και να συνεργαστούμε για την επίτευξή του.»
Στην COP30, η ΕΕ θα ζητήσει συλλογική απάντηση στα κενά φιλοδοξίας και υλοποίησης των κλιματικών στόχων, επιταχύνοντας την παγκόσμια μετάβαση σε καθαρές μορφές ενέργειας, ελαχιστοποιώντας την έκταση και τη διάρκεια τυχόν υπέρβασης πέραν του 1,5 °C, και την πλήρη εφαρμογή των δεσμεύσεων της COP, όπως ο πρώτος παγκόσμιος απολογισμός στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού και οι παγκόσμιες δεσμεύσεις για τριπλασιασμό της εγκατεστημένης δυναμικότητας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και διπλασιασμό του παγκόσμιου ρυθμού βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης έως το 2030. Τα προτεινόμενα αυτά αποτελέσματα ευθυγραμμίζονται με το πρόσφατα εγκριθέν παγκόσμιο όραμα για το κλίμα και την ενέργεια, τη στρατηγική εξωτερικής συνεργασίας της ΕΕ με παγκόσμιους εταίρους, όπου δίνεται έμφαση στην προώθηση της παγκόσμιας μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ενεργειακή απόδοση και την ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή, ενώ η Ένωση παραμένει προσηλωμένη στη στήριξη των χωρών εταίρων για την επίτευξη αυτών των στόχων.
Η φετινή διάσκεψη θα πρέπει ιδίως να δώσει συνέχεια στον παγκόσμιο απολογισμό και στην πρόσφατη συγκεφαλαιωτική έκθεση των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τα νέα εθνικά σχέδια για το κλίμα, γνωστά ως εθνικά καθορισμένες συνεισφορές (ΕΚΣ), αξιοποιώντας την πρόοδο που έχει επιτευχθεί και καθορίζοντας τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να επιταχυνθεί η υλοποίηση των δεσμεύσεων της COP28.
Όλα τα συμβαλλόμενα μέρη της COP κλήθηκαν να υποβάλουν τις νέες ΕΚΣ τους πριν από την COP30. Η νέα ΕΚΣ της ΕΕ, η οποία θα υποβληθεί τώρα στη σύμβαση-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (UNFCCC), πρόκειται να μειώσει τις καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 66,25-72,5 % κάτω από τα επίπεδα του 1990 έως το 2035, καλύπτοντας όλους τους τομείς της οικονομίας και όλα τα αέρια του θερμοκηπίου. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο ορόσημο στην πορεία προς καθαρή μείωση κατά 90 % έως το 2040 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, που οδηγεί στην κλιματική ουδετερότητα της ΕΕ έως το 2050 και ευθυγραμμίζεται με τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού.
Όσον αφορά την τιμολόγηση του άνθρακα και τις αγορές, η Προεδρία της COP30 προτίθεται να δρομολογήσει τον ανοικτό συνασπισμό για τη συμμόρφωση των αγορών άνθρακα . Αυτός ο συνασπισμός θα πρέπει να φέρει σε επαφή χώρες και δικαιοδοσίες που είτε εφαρμόζουν ήδη μηχανισμούς τιμολόγησης του άνθρακα είτε σημειώνουν απτή πρόοδο προς την επίτευξη αυτού του στόχου.
Η διαπραγματευτική ομάδα της ΕΕ θα εργαστεί επίσης για την επίτευξη συμφωνίας σχετικά με τους δείκτες προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή βάσει του πλαισίου ΗΑΕ–Μπελέμ για την παγκόσμια ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή, βοηθώντας όλες τις χώρες να παρακολουθούν την πρόοδο και να ενισχύουν την ετοιμότητα.
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο αυτής της COP30 θα είναι η χρηματοδότηση για το κλίμα. Ο χάρτης πορείας «Μπακού-Μπελέμ» που θα παρουσιάσουν το Αζερμπαϊτζάν και η Βραζιλία θα αποτελέσει στρατηγική ευκαιρία για την αύξηση της χρηματοδότησης των αναπτυσσόμενων χωρών σε τουλάχιστον 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ ετησίως έως το 2035, με τη συμμετοχή όλων των παραγόντων εντός και εκτός της UNFCCC, και με ιδιαίτερη προσοχή στις ανάγκες των πλέον ευάλωτων, ιδίως των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών και των αναπτυσσόμενων μικρών νησιωτικών κρατών. Ως ο μεγαλύτερος χορηγός δημόσιας χρηματοδότησης για το κλίμα παγκοσμίως, η ΕΕ και τα κράτη μέλη της διέθεσαν από κοινού το 2024 31,7 δισ. ευρώ από δημόσιες πηγές και κινητοποίησαν επιπλέον 11 δισ. ευρώ σε ιδιωτική χρηματοδότηση.
Μέλη του Σώματος των επιτρόπων παρόντα στην COP30
Την Πέμπτη 6 Νοεμβρίου, η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν θα συμμετάσχει στη γενική ολομέλεια της παγκόσμιας συνόδου κορυφής των ηγετών, η οποία ξεκινά επίσημα τη διάσκεψη COP30.
Την Παρασκευή 7 Νοεμβρίου, η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν θα συμμετάσχει σε «Στρογγυλή τράπεζα υψηλού επιπέδου για την απαλλαγή της βιομηχανίας από τις ανθρακούχες εκπομπές», στην οποία θα συζητηθεί ο τρόπος καθοδήγησης της παγκόσμιας βιομηχανίας προς χαμηλές και καθαρές πηγές ενέργειας. Αργότερα, η πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν θα συμμετάσχει σε ειδική συνεδρίαση για την ενεργειακή μετάβαση.
Η εκτελεστική αντιπρόεδρος Ribera συμμετείχε αυτή την εβδομάδα στο «Φόρουμ τοπικών ηγετών της COP30» στο Ρίο ντε Τζανέιρο, πριν από το τμήμα υψηλού επιπέδου στο Belém. Ο Επίτροπος Hoekstra θα ηγηθεί και πάλι της διαπραγματευτικής ομάδας της ΕΕ στην COP30, σε στενή συνεργασία με τη δανική Προεδρία του Συμβουλίου και τα κράτη μέλη για την υλοποίηση της διαπραγματευτικής εντολής που εγκρίθηκε στις 21 Οκτωβρίου. Ο επίτροπος κ. Γιόργκενσεν θα συμμετάσχει στις Ημέρες Ενέργειας της COP30 και θα παραστεί σε άλλες εκδηλώσεις υψηλού επιπέδου που σχετίζονται με την ενέργεια, συμπεριλαμβανομένης της συμπροεδρίας της παγκόσμιας δέσμευσης για το μεθάνιο με τον Καναδά.
Στο περιθώριο της διάσκεψης, τα μέλη του Σώματος των επιτρόπων στο Belém θα πραγματοποιήσουν συναντήσεις με εθνικές αρχές, εκπροσώπους διεθνών οργανισμών, την κοινωνία των πολιτών και τον ιδιωτικό τομέα.
Ιστορικό
Στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού του 2015, 194 χώρες συμφώνησαν να διατηρήσουν τη μέση μεταβολή της θερμοκρασίας του πλανήτη αρκετά κάτω από τους 2 °C και όσο το δυνατόν πλησιέστερα στον 1,5 °C έως το τέλος του αιώνα. Για τον σκοπό αυτό, συμφώνησαν να υποβάλουν ΕΚΣ που αντιπροσωπεύουν τους επιμέρους στόχους μείωσης των εκπομπών τους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σταθερά προσηλωμένη στη συμφωνία του Παρισιού, έχοντας ήδη μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 37 % από το 1990, ενώ παράλληλα αναπτύσσει την οικονομία της κατά σχεδόν 70 %, αντιπροσωπεύοντας μόνο το 6 % των παγκόσμιων εκπομπών. Αυτή η σταθερή πρόοδος διατηρεί την Ευρώπη σταθερά σε τροχιά μείωσης των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030 και επίτευξης κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Η μετάβαση αυτή υποστηρίζεται από μια ισχυρή δέσμη νομοθετικών μέτρων, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης της τιμολόγησης του άνθρακα, του Κοινωνικού Ταμείου για το Κλίμα και της άνευ προηγουμένου χρηματοδοτικής στήριξης από τα Ταμεία Καινοτομίας και Εκσυγχρονισμού.
