Οι νέοι κανόνες αποσκοπούν στην ενίσχυση της διαφάνειας και της δημόσιας εμπιστοσύνης στη διαδικασία χάραξης πολιτικής και λήψης αποφάσεων, χωρίς να επιβάλλουν υπέρμετρα βάρη ή να περιορίζουν τη νόμιμη συμμετοχή των πολιτών.
Την Πέμπτη [16/10], η Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών ενέκρινε τη θέση της σχετικά με νέες απαιτήσεις διαφάνειας για δραστηριότητες εκπροσώπησης συμφερόντων που πραγματοποιούνται από χώρες εκτός ΕΕ. Η Οδηγία αποσκοπεί στην αντιμετώπιση της αυξανόμενης διασυνοριακής φύσης του lobbying και των πιθανών ξένων επιρροών στις δημοκρατικές διαδικασίες.
Οι ευρωβουλευτές βελτίωσαν την αρχική πρόταση της Επιτροπής εισάγοντας σαφέστερους ορισμούς και εγγυήσεις κατά του στιγματισμού της νόμιμης συμμετοχής ή της οικονομικής υποστήριξης που παρέχεται σε οντότητες οι οποίες εμπίπτουν στους νέους κανόνες.
Είδη δραστηριοτήτων που καλύπτονται
Οι κανόνες ισχύουν για δραστηριότητες εκπροσώπησης συμφερόντων (που παρέχονται έναντι αμοιβής ή άλλου είδους ανταλλάγματος) με στόχο την άσκηση επιρροής στη χάραξη πολιτικής, τη νομοθεσία ή τη λήψη αποφάσεων στην ΕΕ.
Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει:
-
τη διοργάνωση ή συμμετοχή σε συναντήσεις και συνέδρια,
-
τη συμβολή σε δημόσιες διαβουλεύσεις ή ακροάσεις,
-
εκστρατείες επικοινωνίας (συμπεριλαμβανομένης της χρήσης «influencers» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης),
-
τη σύνταξη εγγράφων πολιτικής (policy papers),
-
την πρόταση σχεδίων τροπολογιών ή τη διεξαγωγή ερευνών.
Δεν εφαρμόζεται σε:
-
επίσημες κυβερνητικές και διπλωματικές λειτουργίες,
-
υπηρεσίες μέσων ενημέρωσης,
-
νομικές συμβουλές,
-
ακαδημαϊκή έρευνα.
Οι ευρωβουλευτές περιόρισαν επίσης το πεδίο εφαρμογής ώστε να προστατευθούν οι δραστηριότητες των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών (ΜΚΟ).
Η βασική χρηματοδότηση ή οικονομική υποστήριξη μέσω προγραμμάτων επιχορήγησης από τρίτες χώρες δεν θα θεωρείται αμοιβή, εφόσον δεν σχετίζεται με lobbying.
Δικλίδες ασφαλείας κατά του στιγματισμού
Σε αντίθεση με τους νόμους περί «ξένων πρακτόρων» που εφαρμόζονται σε ορισμένες χώρες, οι ευρωβουλευτές υπογραμμίζουν ότι η οδηγία αυτή δεν έχει ως στόχο να χαρακτηρίσει αρνητικά καμία οντότητα, συμπεριλαμβανομένων των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, ούτε να περιορίσει τον χώρο της κοινωνικής δράσης.
Δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την απαγόρευση δραστηριοτήτων ή για να επιβάλει υποχρέωση διαφάνειας σε χρηματοδοτήσεις από τρίτες χώρες που δεν σχετίζονται με δραστηριότητες lobbying.
Δημοκρατική λογοδοσία
Η νέα οδηγία προβλέπει τη δημιουργία υποχρεωτικών εθνικών μητρώων που θα τηρούνται από ανεξάρτητες εθνικές αρχές, οι οποίες θα διασφαλίζουν ότι οι παρεχόμενες πληροφορίες είναι ακριβείς.
Οι ευρωβουλευτές επιθυμούν αυτά τα μητρώα να είναι διασυνδεδεμένα μέσω ενός κεντρικού διαδικτυακού κόμβου (portal) και τονίζουν ότι η ίδια η εγγραφή δεν θα πρέπει να δημιουργεί κλίμα δυσπιστίας.
Δήλωση
Η εισηγήτρια Adina Vălean (ΕΛΚ, Ρουμανία) δήλωσε:
«Δεν υιοθετήσαμε τη θέση μας για αυτήν την οδηγία για λόγους ρητορικής, αλλά επειδή το απαίτησαν οι πολίτες. Θέλουν να γνωρίζουν ποιες φωνές και ποια χρήματα διαμορφώνουν τους νόμους μας.
Το 81% των Ευρωπαίων ανησυχεί για την επιρροή χρημάτων από τρίτες χώρες στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
Αυτή η οδηγία απαντά σε αυτή την ανησυχία. Δεν επιβάλλει ενοχή, μόνο διαφάνεια.
Εγκρίθηκε με τη στήριξη διαφορετικών πολιτικών ομάδων, γεγονός που δείχνει ότι αντιμετωπίσαμε τεχνικά, ιδεολογικά και πρακτικά ζητήματα.
Με αυτόν τον τρόπο δημιουργούμε ένα εργαλείο για την προστασία των δημοκρατιών μας, θέτοντας τις ελάχιστες απαιτήσεις διαφάνειας που αξίζει κάθε πολίτης.»
Επόμενα βήματα
Το σχέδιο έκθεσης εγκρίθηκε με 35 ψήφους υπέρ, 4 κατά και 8 αποχές.
Θα συζητηθεί και θα τεθεί σε ψηφοφορία στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 24–27 Νοεμβρίου στο Στρασβούργο.
Οι διαθεσμικές διαπραγματεύσεις μπορούν να ξεκινήσουν μόλις το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο εγκρίνουν τις αντίστοιχες θέσεις τους.
