Οι νέοι κανόνες θα διασφαλίσουν ότι η ΕΕ θα είναι σε θέση να εξασφαλίσει την απαραίτητη προμήθεια προϊόντων και τεχνολογιών που σχετίζονται με την κρίση και προστατεύονται διαφορετικά από διπλώματα ευρεσιτεχνίας.
Οι διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της κυβέρνησης της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία σχετικά με τη νέα νομοθεσία που διασφαλίζει τη διαθεσιμότητα προϊόντων σχετικών με την κρίση, όπως εμβόλια ή τσιπ, κατά τη διάρκεια καταστάσεων έκτακτης ανάγκης. Σύμφωνα με το νέο νομοσχέδιο, η ΕΕ θα μπορεί να εκδίδει ειδική άδεια για την παραγωγή προϊόντων που προστατεύονται από διπλώματα ευρεσιτεχνίας κατά τη διάρκεια διασυνοριακών καταστάσεων έκτακτης ανάγκης, χωρίς να απαιτείται η άδεια του κατόχου των δικαιωμάτων. Αυτό θα επιτρέψει την άμεση παραγωγή, για παράδειγμα, εμβολίων ή θεραπευτικών προϊόντων και από άλλες εταιρείες εκτός από εκείνη που κατέχει το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.
Αυτή η ειδική άδεια, γνωστή ως υποχρεωτική άδεια, μπορεί να εκδοθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε σαφώς καθορισμένες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπως μια διασυνοριακή υγειονομική κρίση ή μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην εσωτερική αγορά, με καθορισμένο πεδίο εφαρμογής, εδαφική κάλυψη και διάρκεια. Θα χρησιμοποιείται μόνο ως έσχατη λύση και μόνο σε περιπτώσεις όπου δεν μπορεί να επιτευχθεί εθελοντική συμφωνία μεταξύ του κατόχου των δικαιωμάτων και του αδειούχου. Ο νέος νόμος δεν θα εφαρμόζεται σε προϊόντα που σχετίζονται με την άμυνα. Κατά την έναρξη της διαδικασίας υποχρεωτικής άδειας, η Επιτροπή θα πρέπει να προσδιορίσει όλα τα σχετικά δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας και τους κατόχους τους.
Δικαίωμα αποζημίωσης και πρόστιμα για παραβάσεις
Ο κάτοχος των δικαιωμάτων θα δικαιούται επίσης κατάλληλη αποζημίωση για τη χρήση του διπλώματός του από τον αδειούχο. Το ποσό και το χρονοδιάγραμμα για την πληρωμή θα καθορίζεται από την Επιτροπή και θα προσδιορίζεται στην υποχρεωτική άδεια. Ο κανονισμός δεν απαιτεί την αποκάλυψη εμπορικών μυστικών.
Οι νέοι κανόνες αποσαφηνίζουν επίσης τις υποχρεώσεις των κατόχων άδειας, π.χ. να μην παράγουν περισσότερα προϊόντα από μια καθορισμένη μέγιστη ποσότητα και να επισημαίνουν τα προϊόντα που κατασκευάζονται με υποχρεωτική άδεια. Σε περίπτωση που ένας κάτοχος άδειας παραβιάζει τις συμφωνηθείσες υποχρεώσεις, όπως η παραγωγή περισσότερων προϊόντων από τα επιτρεπόμενα ή η εξαγωγή τους από την ΕΕ, η Επιτροπή μπορεί να επιβάλει πρόστιμο που δεν υπερβαίνει τα 300.000 ευρώ και στην περίπτωση μικρών ή μεσαίων επιχειρήσεων δεν υπερβαίνει τα 50.000 ευρώ.
Συμβουλευτικός φορέας, κάτοχοι δικαιωμάτων και κάτοχοι αδειών χρήσης
Ένας αρμόδιος συμβουλευτικός οργανισμός ή, εάν δεν υπάρχει τέτοιος οργανισμός, ένα ad hoc συμβουλευτικό όργανο θα εκδώσει τη μη δεσμευτική γνωμοδότησή του σχετικά με την ανάγκη χορήγησης υποχρεωτικής άδειας της ΕΕ. Οι κάτοχοι δικαιωμάτων και οι κάτοχοι αδειών θα ζητείται επίσης η γνώμη τους κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και θα ειδοποιούνται για τη λήξη ή τη λήξη της υποχρεωτικής άδειας.
Απόσπασμα
Μετά τις διαπραγματεύσεις, ο εισηγητής της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων Adrián Vázquez Lázara (ΕΛΚ, ES) δήλωσε: “Είμαι υπερήφανος που βλέπω αυτόν τον κανονισμό να υιοθετείται. Εξασφαλίζει μια κρίσιμη ισορροπία μεταξύ της προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και της διασφάλισης ότι, σε περιόδους κρίσης, οι βασικές τεχνολογίες και τα προϊόντα μπορούν να διατίθενται γρήγορα σε ολόκληρη την Ένωση. Το πλαίσιο αυτό ενισχύει τη συλλογική μας ετοιμότητα και ενισχύει τη δέσμευση της ΕΕ τόσο για την καινοτομία όσο και για τη δημόσια ευημερία”.
Επόμενα βήματα
Αφού εγκριθεί επίσημα από το Κοινοβούλιο στο σύνολό του και τα κράτη μέλη, ο κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ μία ημέρα μετά τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα.
Ιστορικό
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την πρότασή της σχετικά με την υποχρεωτική αδειοδότηση τον Απρίλιο του 2023, στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων της ΕΕ για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας που εστιάζει στην ολοκλήρωση της ενιαίας αγοράς διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Ήταν η αντίδρασή της στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του Νοεμβρίου 2021, με το οποίο καλούσε την Επιτροπή να αναλύσει τη δυνατότητα υποχρεωτικής αδειοδότησης σε επίπεδο ΕΕ.
