Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα χάρτη πορείας που καθορίζει τα επόμενα βήματα για να διασφαλιστεί ότι οι αρχές επιβολής του νόμου στην ΕΕ έχουν αποτελεσματική και νόμιμη πρόσβαση σε δεδομένα. Ο χάρτης πορείας αποτελεί σημαντικό παραδοτέο στο πλαίσιο του ProtectEU – της στρατηγικής εσωτερικής ασφάλειας της ΕΕ που παρουσίασε η Επιτροπή τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους.
Η τρομοκρατία, το οργανωμένο έγκλημα, η διαδικτυακή απάτη, η διακίνηση ναρκωτικών, η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, ο σεξουαλικός εκβιασμός, το λυτρισμικό και άλλα αδικήματα έχουν όλα ένα κοινό χαρακτηριστικό: Αφήνουν ψηφιακά ίχνη. Δεδομένου ότι το 85 % των ποινικών ερευνών βασίζονται πλέον σε ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία, οι αρχές επιβολής του νόμου χρειάζονται καλύτερα εργαλεία και ένα εκσυγχρονισμένο νομικό πλαίσιο για την πρόσβαση σε ψηφιακά δεδομένα με νόμιμο τρόπο, διασφαλίζοντας παράλληλα τον πλήρη σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Ο χάρτης πορείας επικεντρώνεται σε έξι [6] βασικούς τομείς:
- Διατήρηση δεδομένων: Το 2025, η Επιτροπή θα διενεργήσει εκτίμηση επιπτώσεων με σκοπό την επικαιροποίηση των κανόνων της ΕΕ για τη διατήρηση δεδομένων. Επιπλέον, η Ευρωπόλ και η Eurojust θα εργαστούν για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των αρχών επιβολής του νόμου και των παρόχων υπηρεσιών όσον αφορά την πρόσβαση σε ηλεκτρονικά αποδεικτικά στοιχεία.
- Νόμιμη παρακολούθηση: Για να μπορέσουν οι αρχές επιβολής του νόμου να συγκεντρώσουν αποδεικτικά στοιχεία σε όλα τα συστήματα και τις δικαιοδοσίες, η Επιτροπή θα διερευνήσει μέτρα για τη βελτίωση της διασυνοριακής συνεργασίας για τη νόμιμη παρακολούθηση δεδομένων έως το 2027, τόσο μεταξύ των αρχών όσο και μεταξύ των αρχών και των παρόχων υπηρεσιών. Οι βασικές δράσεις για τα επόμενα έτη περιλαμβάνουν την αξιολόγηση της ανάγκης περαιτέρω ενίσχυσης της ευρωπαϊκής εντολής έρευνας (έως το 2027) και τη στήριξη της ανάπτυξης ασφαλών ικανοτήτων ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των κρατών μελών, της Ευρωπόλ και άλλων υπηρεσιών ασφαλείας (2026-2028).
- Ψηφιακή εγκληματολογία: Οι αρχές επιβολής του νόμου και οι δικαστικές αρχές πρέπει να είναι σε θέση να αναλύουν και να διατηρούν ψηφιακά αποδεικτικά στοιχεία αποθηκευμένα σε ηλεκτρονικές συσκευές. Η Επιτροπή, από κοινού με την Ευρωπόλ, θα συντονίσει την ανάλυση ελλείψεων και αναγκών για τεχνικές λύσεις στον τομέα της ψηφιακής εγκληματολογίας και θα στηρίξει την ανάπτυξη εγκληματολογικών εργαλείων με χρηματοδότηση της ΕΕ και συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Η Ευρωπόλ καλείται να εξελιχθεί σε κέντρο αριστείας για επιχειρησιακή εμπειρογνωσία στον τομέα της ψηφιακής εγκληματολογίας και να ενισχύσει τον συντονισμό με τις εθνικές αρχές και τους ιδιωτικούς φορείς (από το 2026).
- Αποκρυπτογράφηση: Το 2026 η Επιτροπή θα παρουσιάσει τεχνολογικό χάρτη πορείας για την κρυπτογράφηση με σκοπό τον εντοπισμό και την αξιολόγηση λύσεων που επιτρέπουν τη νόμιμη πρόσβαση σε κρυπτογραφημένα δεδομένα από τις αρχές επιβολής του νόμου, διασφαλίζοντας παράλληλα την κυβερνοασφάλεια και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Η Επιτροπή θα στηρίξει επίσης την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών αποκρυπτογράφησης για τον εξοπλισμό της Ευρωπόλ με ικανότητα αποκρυπτογράφησης επόμενης γενιάς (από το 2030).
- Τυποποίηση: Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με την Ευρωπόλ, τα ενδιαφερόμενα μέρη του κλάδου, τους εμπειρογνώμονες και τους επαγγελματίες του τομέα της επιβολής του νόμου για την ανάπτυξη και τον εξορθολογισμό μιας προσέγγισης της ΕΕ όσον αφορά την τυποποίηση για την εσωτερική ασφάλεια, με έμφαση στην ψηφιακή εγκληματολογία, τη νόμιμη αποκάλυψη και τη νόμιμη παρακολούθηση.
- Λύσεις ΤΝ για την επιβολή του νόμου: Έως το 2028, η Επιτροπή θα προωθήσει την ανάπτυξη και την εφαρμογή εργαλείων ΤΝ που επιτρέπουν στις αρχές να επεξεργάζονται νόμιμα και αποτελεσματικά μεγάλους όγκους κατασχεθέντων δεδομένων, συμβάλλοντας στην αποτελεσματικότερη φιλτράρισμα και ανάλυση ψηφιακών αποδεικτικών στοιχείων.
Επόμενα βήματα
Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να συζητήσουν τον χάρτη πορείας στο άτυπο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων (ΔΕΥ) του Ιουλίου, που θα πραγματοποιηθεί στις 22-23 Ιουλίου.
Ιστορικό
Στις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της προέδρου φον ντερ Λάιεν, του Ιουλίου του 2024, τονίστηκε η ανάγκη να εξοπλιστούν οι αρχές επιβολής του νόμου με επαρκή και επικαιροποιημένα εργαλεία για τη νόμιμη πρόσβαση σε ψηφιακές πληροφορίες, με παράλληλη διασφάλιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Τον Απρίλιο του 2025, η Επιτροπή παρουσίασε την ProtectEU —τη στρατηγική εσωτερικής ασφάλειας της ΕΕ—, η οποία ανακοίνωσε την πρόθεσή της να υποβάλει χάρτη πορείας σχετικά με τη νόμιμη και αποτελεσματική πρόσβαση των αρχών επιβολής του νόμου σε δεδομένα κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025.
Ο χάρτης πορείας ανταποκρίνεται επίσης στα συμπεράσματα του Συμβουλίου ΔΕΥ του Δεκεμβρίου 2024, στα οποία τα κράτη μέλη κάλεσαν ρητά την Επιτροπή να καταρτίσει ένα τέτοιο πρόγραμμα εργασίας. Αυτό αποτελεί συνέχεια των εργασιών της ομάδας υψηλού επιπέδου για την πρόσβαση σε δεδομένα για την επιβολή του νόμου, η οποία συστάθηκε το 2023 για την αντιμετώπιση των αυξανόμενων προκλήσεων όσον αφορά την πρόσβαση σε κρίσιμα ψηφιακά αποδεικτικά στοιχεία. Η ομάδα υπέβαλε 42 συστάσεις τον Μάιο του 2024 και τελική έκθεση τον Νοέμβριο του 2024, οι οποίες εγκρίθηκαν αμφότερες από το Συμβούλιο.
