Ομιλία του Προεδρεύοντος Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών:
“Σήμερα, το Συμβούλιο Ασφαλείας συγκαλεί ανοιχτή συζήτηση για την Προστασία των Αμάχων. Η Δανία, η Γαλλία, η Γουιάνα, ο Παναμάς, η Δημοκρατία της Κορέας, η Σιέρα Λεόνε, η Σλοβενία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η χώρα μου, η Ελλάδα, βρίσκονται σήμερα ενώπιόν σας για να εκφράσουν τους προβληματισμούς τους σχετικά με την προστασία των αμάχων υπό το πρίσμα της πιεστικής παγκόσμιας κλιματικής κρίσης και των ένοπλων συγκρούσεων.
Η κλιματική αλλαγή, οι συγκρούσεις και η προστασία των αμάχων είναι βαθιά αλληλένδετες. Οι επιπτώσεις που σχετίζονται με το κλίμα εξακολουθούν να επιδεινώνουν τον κίνδυνο συγκρούσεων, να τις πυροδοτούν και να τις παρατείνουν, καθώς και να αυξάνουν την ευπάθεια των αμάχων, ιδίως εκείνων που ζουν σε εμπόλεμες περιοχές. Επηρεάζουν επίσης τον χαρακτήρα και την έκταση των κινδύνων προστασίας που αντιμετωπίζουν οι άμαχοι, ασκώντας πρόσθετη πίεση στις ικανότητες των κρατικών δυνάμεων ασφαλείας και άλλων εντεταλμένων φορέων, συμπεριλαμβανομένων των ειρηνευτικών επιχειρήσεων του ΟΗΕ.
Δέκα από τις δώδεκα χώρες που αντιμετωπίζουν τις υψηλότερες οικολογικές απειλές βρίσκονται σε σύγκρουση, ενώ το 70% των κλιματικά ευάλωτων χωρών είναι οι πιο ασταθείς. Το μεγαλύτερο βάρος αναλαμβάνουν οι ευάλωτες κοινότητες που αγωνίζονται να προστατευτούν από αυτές τις πολύπλευρες και σύνθετες απειλές.
Με περίπου 20 εκατομμύρια εσωτερικά εκτοπισμένους κάθε χρόνο λόγω κλιματικών κινδύνων, ο συνδυασμός συγκρούσεων, εκτοπισμού και κλιματικής αλλαγής οδηγεί σε συνεχώς εξελισσόμενα περιβάλλοντα προστασίας. Οι ευπάθειες που αντιμετωπίζουν οι εκτοπισμένοι άμαχοι, τόσο κατά τη διέλευση, όσο και στις κοινότητες υποδοχής, απαιτούν εξίσου προσαρμοστικές, πολυτομεακές προσπάθειες προστασίας.
Οι συνέπειες των πλημμυρών, για παράδειγμα, μπορούν να διαταράξουν την πρόσβαση στην εκπαίδευση και να καταστήσουν τα παιδιά και τους νέους πιο ευάλωτους στη στρατολόγηση και την εκμετάλλευση από ένοπλους δρώντες. Επιπλέον, ηλικιωμένοι και άτομα με αναπηρίες αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες προκλήσεις στην κινητικότητα και την επιβίωση σε περιοχές επηρεασμένες από το κλίμα, ειδικά όπου οι υποδομές και οι υποστηρικτικές υπηρεσίες είναι ελλιπείς. Οι γυναίκες και τα κορίτσια αντιμετωπίζουν επίσης δυσανάλογες επιπτώσεις. Οι υφιστάμενες ανισότητες περιορίζουν την πρόσβασή τους σε αγαθά, όπως η τροφή, το νερό και η κατάλληλη στέγη. Σε πολλές περιπτώσεις, οι γυναίκες και τα κορίτσια είναι πιθανότερο να εκτίθενται σε κινδύνους και ζημίες που προκαλούνται από καταστροφές. Προσαρμόζονται δυσκολότερα σε μεταβολές κλιματικών συνθηκών. Αναγκάζονται να διανύουν μεγαλύτερες αποστάσεις για να συλλέξουν νερό και ξυλεία για καύσιμα και εισόδημα, διατρέχοντας αυξημένο κίνδυνο να υποστούν επιθέσεις, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής και έμφυλης βίας.
Οι περισσότερες Ειρηνευτικές Επιχειρήσεις του ΟΗΕ, με εντολή προστασίας αμάχων, έχουν αναπτυχθεί σε περιοχές που επηρεάζονται σημαντικά από την κλιματική αλλαγή. Αυτές οι Αποστολές αντιμετωπίζουν αυξανόμενες προκλήσεις στην εφαρμογή των στρατηγικών προστασίας τους λόγω των απρόβλεπτων περιβαλλοντικών συνθηκών, όπως πλημμύρες, κατολισθήσεις, ξηρασίες, ερήμωση και ασθένειες που επιδεινώνουν την υφιστάμενη σύγκρουση και βία, γεγονός που δυσχεραίνει τις προσπάθειες ειρήνευσης. Προκειμένου να εκπληρώσουν την εντολή τους για προστασία, οι ειρηνευτικές προσπάθειες πρέπει να εξελιχθούν, προκειμένου να διασφαλίζουν πιο προσαρμοστικές, ανθεκτικές και προσανατολισμένες στο κλίμα στρατηγικές, όπως και μηχανισμούς έγκαιρης προειδοποίησης που μπορούν να προβλέψουν και να αντιμετωπίσουν αυτές τις προκλήσεις. Πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων σχετικά με την ικανότητά τους να εκτελέσουν βασικά καθήκοντα που περιλαμβάνονται στην εντολή τους, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των αμάχων.
Αντί να περιοριζόμαστε απλώς στην ανταπόκριση στις κρίσεις, οφείλουμε να προτεραιοποιήσουμε ολοκληρωμένες και προσανατολισμένες στις συγκρούσεις στρατηγικές που ενισχύουν την ανθεκτικότητα των κοινοτήτων, να αντιμετωπίσουμε τα βαθύτερα αίτια των συγκρούσεων, να βελτιώσουμε την ικανότητα προσαρμογής μας και να ενισχύσουμε την προστασία και τη βοήθεια προς τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς. Κατ’ αυτόν τον τρόπο δεν βελτιώνουμε μόνο την ανταπόκριση στις σημερινές προκλήσεις προστασίας που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή, αλλά ετοιμαζόμαστε και καλύτερα για τις επόμενες.”
