[Α ΜΕΡΟΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΑΠ ΚΑΙ ΣΤΕ] Ι ΑΝΤΩΝΗΣ Π.ΑΡΓΥΡΟΣ
- Απόφαση: 374/2025 ΑΠ
Αναγκαστική απαλλοτρίωση. Αξίωση αποζημίωσης για ζημία από παράνομες πράξεις των οργάνων της διοίκησης, κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, στα πλαίσια της διαδικασίας της απαλλοτρίωσης. Υπάγεται στην δικαιοδοσία των διοικητικών δικαστηρίων. Οι αποφάσεις του ΣτΕ ή των διοικητικών εφετείων, όταν καταστούν απρόσβλητες, δημιουργούν μεταξύ των διαδίκων δεδικασμένο και για τα πολιτικά δικαστήρια, μόνον, όμως, για το διοικητικής φύσης ζήτημα που το δικαστήριο έλυσε, κυρίως ή παρεμπιπτόντως, προκειμένου να θεμελιώσει την κρίση του για το κύρος της διοικητικής πράξης. Το πολιτικό δικαστήριο δεν δεσμεύεται από την περί δικαιοδοσίας κρίση του διοικητικού δικαστηρίου.
- Απόφαση:522/2025 ΑΠ
Ιατρικό προσωπικό των δημόσιων νοσοκομείων. Ανεύθυνο των δημοσίων υπαλλήλων έναντι των τρίτων για πράξεις ή παραλείψεις, που αυτοί διαπράττουν από βαριά αμέλεια κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους. Η αξίωση αυτή μπορεί να την ασκήσει(κατ ‘άρθρο 105 ΕισΝΑΚ) κατά του νοσηλευτικού ιδρύματος στο οποίο εργαζόταν ο ιατρός κατά το χρόνο πρόκλησης της ζημίας.
- Απόφαση:45/2025 ΣΤΕ
Ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση(Παράλειψη των αρμόδιων οργάνων)
Στοιχειοθείται ευθύνη του Δημοσίου(κατ ‘άρθρο 105 ΕισΝΑΚ), λόγω παραλείψεων των οργάνων του, τα οποία ενήργησαν κατά παράβαση των ειδικών κανονισμών εκπαίδευσης χειριστών ελικοπτέρων σε νυκτερινές πτήσεις και των ιδιαίτερων υποχρεώσεών τους, που πηγάζουν από το γενικότερο πλαίσιο των κανόνων ασφαλείας κατά τη σχεδίαση και εκτέλεση της εκπαιδευτικής πτήσης, με αποτέλεσμα την πτώση του ελικοπτέρου και τον θάνατο του συγγενούς των αναιρεσιβλήτων.
- Απόφαση:46/2025 ΣΤΕ
Ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση. Δεν υφίσταται υποχρέωση αποζημιώσεως όταν πρόκειται περί ασυνήθων και απρόβλεπτων περιπτώσεων(πυρκαγιά)
Καταστροφή κτιρίου επιχείρησης και εμπορευμάτων από πυρκαγιά. Δεν υφίσταται υποχρέωση αποζημιώσεως όταν πρόκειται περί ασυνήθων και απρόβλεπτων περιπτώσεων που υπερβαίνουν τις δυνατότητες της πυροσβεστικής δύναμης και ανάγονται στην έννοια της ανωτέρας βίας.
- Απόφαση:100/2025 ΣΤΕ
Ευθύνη των ΟΤΑ προς αποζημίωση. Αν οι ΟΤΑ παραλείψουν να ελέγχουν την κατάσταση των πεζοδρομίων και να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την συντήρησή τους και προκληθεί βλάβη σε διερχόμενα πρόσωπα, ευθύνονται σε αποζημίωση κατά τα άρθρα 105-106 του ΕισΝΑΚ.( Τραυματισμός πεζής)
- Απόφαση: 224/2025 ΣΤΕ
Απαιτείται η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παράνομης πράξης ή παράλειψης και της ζημίας που επήλθε. Ενέργειες στις οποίες προβαίνει η Διοίκηση, συμμορφούμενη προς ακυρωτική απόφαση του ΣτΕ. Σε τι συνίσταται η συμμόρφωση αν η διοικητική πράξη ακυρώθηκε για πλημμέλειες της αιτιολογίας. Πότε είναι νόμιμη η θέσπιση νομοθετικών διατάξεων, με τις οποίες εισάγεται περιορισμός της υποχρέωσης της Διοίκησης για συμμόρφωσή της προς ακυρωτικές δικαστικές αποφάσεις.
- Απόφαση: 270/2025 ΣΤΕ
Σιωπηρή άρνηση χορήγησης από τον Υπουργό Δικαιοσύνης της κατ άρθρο 923 ΚΠολΔ άδειας επίσπευσης αναγκαστικής εκτέλεσης κατά του Ιταλικού Δημοσίου για ικανοποίηση αξιώσεων των αναιρεσειόντων σε βάρος του, που είχαν επιδικαστεί με αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις. Η ανωτέρω άρνηση του Υπουργού Δικαιοσύνης έχει τον χαρακτήρα κυβερνητικής πράξης, που εκφεύγει του ακυρωτικού ελέγχου του ΣτΕ. Σε περίπτωση πρόκλησης ζημίας εξαιτίας της άρνησης αυτής, ο ζημιωθείς μπορεί να ζητήσει την αποκατάσταση της ζημίας του με αγωγή ασκούμενη κατ’ επίκληση του άρθρου 4 παρ. 5 του Συντάγματος, εφόσον έχει υποστεί βλάβη ιδιαίτερη και σπουδαία.
- Απόφαση: 277/2025 ΣΤΕ
Απαλλοτρίωση ακινήτου για την ανέγερση σχολικού συγκροτήματος. Ο Δήμος δεν έχει αρμοδιότητα για την κήρυξη της απαλλοτρίωσης, την απευθείας εξαγορά και την ανταλλαγή του απαλλοτριωτέου ακινήτου. Μετά την άσκηση της κρινόμενης αίτησης και την, βάσει του άρθρου 7 παρ. 1 του ΚΑΑΑ, δημοσίευση στην Εφημερίδα της ειδοποίησης περί παρακαταθέσεως της προσωρινώς καθορισθείσας αποζημίωσης, η υπό κρίση αίτηση, καθ’ ο μέρος ζητείται η ακύρωση της σιωπηρής απόρριψης του αιτήματος κήρυξης απαλλοτρίωσης, άλλως απευθείας εξαγοράς του ακινήτου της δεν έχει πλέον αντικείμενο και η δίκη καταργείται. Για την εκδίκαση της αγωγής αποζημίωσης αρμόδιο είναι το Τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείο.
- Απόφαση:336/2025 ΣΤΕ
Δεν αποκλείεται κατ’ αρχήν η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου από το ότι στο ζημιογόνο αποτέλεσμα συνετέλεσε και συνυπαιτιότητα του ζημιωθέντος, εφόσον δεν διακόπτεται ο αιτιώδης σύνδεσμος. Σε περίπτωση ατυχήματος που λαμβάνει χώρα κατά τη διάρκεια πτήσης με στρατιωτικό ελικοπτέρου διαπιστωθείσες εννέα πλημμέλειες, σωρευτικά εκτιμώμενες ως αποτελούσες ενιαίο σύνολο, είναι, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, γενικά και αφηρημένα λαμβανόμενες, πρόσφορες και μπορούν αντικειμενικά και κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων να επιφέρουν την πτώση στρατιωτικού ελικοπτέρου και, συνακόλουθα, τον θάνατο των επιβαινόντων σε αυτό και τη μη περιουσιακή ζημία (ψυχική οδύνη) των συγγενών τους-δικαιούχων χρηματικής ικανοποίησης.
- Απόφαση: 390/2025ΣτΕ (παράνομη παράλειψη να ρυθμίσουν πολεοδομικά το ένδικο ακίνητο)
Διαφυγόν κέρδος. Το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Το δικάσαν δικαστήριο δέχθηκε ότι συνέτρεχε παράνομη παράλειψη των οργάνων του Ελληνικού να ρυθμίσουν πολεοδομικά το ένδικο ακίνητο με συνέπεια την αδυναμία χρήσης και διάθεσης αυτού διότι δεν ολοκληρώθηκε και μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την επαναδέσμευση αυτού η διαδικασία της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και επιδίκασε στους αναιρεσείοντες χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης.
- Απόφαση: 391/2025 ΣτΕ
Ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση -παραγραφή.
Η αξίωση υπόκειται σε πενταετή παραγραφή, η οποία αρχίζει από το τέλος του οικονομικού έτους κατά το οποίο γεννήθηκε η αξίωση και είναι δυνατή η δικαστική της επιδίωξη. Διακοπή της παραγραφής επέρχεται και όταν άλλο δικαστήριο, κρίνοντας για διαφορετικό αντικείμενο, επιλύει αρμοδίως ζήτημα που αποτελεί τη βάση ή προϋπόθεση της αξίωσης ή η παρεμπίπτουσα έρευνα του οποίου θα ήταν αναγκαία για να επιλυθεί η διαφορά που αναφέρεται στην αξίωση.
- Απόφαση: 84/2025 ΣτΕ
Απαιτείται καταρχήν να υποβληθεί αίτηση και στην περίπτωση της επ’ αόριστον παράτασης (μονιμοποίησης) της σύνταξης αναπηρίας. Η καταβολή της οριστικής πλέον σύνταξης αναπηρίας αρχίζει από την υποβολή της αίτησης όχι από τότε που συνέτρεξαν οι προϋποθέσεις μονιμοποίησης της σύνταξης αναπηρίας. Όταν από πάγια συμπεριφορά των οργάνων του ΙΚΑ, που εκδηλώνεται με θετικές ενέργειες, δημιουργήθηκε εύλογα η πεποίθηση στον ασφαλισμένο ότι δεν απαιτείται να υποβάλει αίτηση προκειμένου να παραταθεί επ’ αόριστον η καταβολή της χορηγούμενης σύνταξης αναπηρίας, θα ήταν αντίθετη προς την αρχή της χρηστής διοίκησης η διακοπή της σύνταξης και η μη μονιμοποίησή της λόγω μη υποβολής της αίτησης.
- Απόφαση:538/2025 ΣΤΕ
Στοιχειοθετείται ευθύνη της Περιφέρειας, λόγω της παράνομης παράλειψης των οργάνων της να προβούν στην άρση από το επίμαχο σημείο της επαρχιακής οδού του τοιχίου, καθώς και στην επαναχάραξη της σβησθείσας οριζόντιας διαγράμμισης του δεξιού άκρου της οδού και στον επαρκή φωτισμό του συγκεκριμένου τμήματος, η οποία συνδέεται αιτιωδώς με τον θάνατο του συγγενούς των αναιρεσειόντων.
- Απόφαση: 633/2025 ΣΤΕ
Ευθύνη του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ προς αποζημίωση. Πότε υφίσταται αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της παράνομης πράξεως ή παραλείψεως και της επελθούσας ζημίας. Οι ενάγοντες επικαλέστηκαν ως παρανομία της Διοικήσεως και του ανωτέρω Δήμου τη μακροχρόνια διατήρηση της ρυμοτομικής απαλλοτριώσεως που είχε επιβληθεί το 1990 χωρίς τη συντέλεση της απαλλοτριώσεως αυτής και την εξαιτίας της στέρηση της χρήσεως του ακινήτου χωρίς αποζημίωση. Η ζημία όμως που επικαλέστηκαν, η οποία αφορά την επίδικη περίοδο, δεν συνδέεται αιτιωδώς με την φερόμενη παρανομία, διότι με νομαρχιακή πράξη του 2005 το ακίνητο αποδεσμεύθηκε από το πολεοδομικό βάρος που είχε επιβληθεί σε αυτό το 1990, κατέστη οικοδομήσιμος χώρος και δεν ήταν πλέον πολεοδομικώς αρρύθμιστο και για το διάστημα 2006- 2009 διακόπηκε ο αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της ζημίας και της φερόμενης παρανομίας κατά την ιστορική βάση της ένδικης αγωγής. Από το 2009 το επίμαχο ακίνητο κατέστη πολεοδομικώς αρρύθμιστο, η δε Διοίκηση όφειλε συμμορφούμενη προς την ακυρωτική απόφαση να προβεί δεόντως σε νέα τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου και νέα ρύθμιση του πολεοδομικού καθεστώτος του ακινήτου. Η κρίση ότι, όσον αφορά όλη την επίδικη χρονική περίοδο, δεν στοιχειοθετείται ευθύνη των αναιρεσιβλήτων, Δημοσίου και Δήμου, προς αποζημίωση κατά τα άρθρα 105 και 106 του ΕισΝΑΚ είναι ορθή.
- Απόφαση: 641/2025 ΣΤΕ
Ασφάλιση κοινωνική. Σε περιπτώσεις εξαιρετικά δυσμενών δημοσιονομικών συνθηκών δεν αποκλείεται η επέμβαση του νομοθέτη για τη μείωση και των απονεμηθεισών ακόμη συντάξεων εφεξής, εφόσον δεν παραβιάζει τον συνταγματικό πυρήνα του κοινωνικο- ασφαλιστικού δικαιώματος. Ο νομοθέτης, όταν λαμβάνει τέτοια μέτρα, οφείλει, να έχει προβεί σε ειδική, εμπεριστατωμένη και επιστημονικά τεκμηριωμένη μελέτη.
- Απόφαση:643/2025 ΣΤΕ
Αποζημίωση των καθ’ οιονδήποτε τρόπο κρατηθέντων και μετέπειτα αθωωθέντων.
Η αξίωση αποζημίωσης ρυθμίζεται ειδικώς από τα άρθρα 533-545 του ΚΠοινΔ και δεν μπορεί να ικανοποιηθεί κατά τις διατάξεις του άρθρου 105 του ΕισΝΑΚ και, συνεπώς, οι σχετικές διαφορές δεν ανήκουν στη δικαιοδοσία των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων. Για τη διάγνωση του άδικου ή παράνομου της κράτησης και την αναγνώριση της υποχρέωσης του Δημοσίου προς αποζημίωση αποκλειστική δικαιοδοσία έχει το ποινικό δικαστήριο ή δικαστικό συμβούλιο και επιδικάζεται στον αθωωθέντα κατ’ αποκοπήν ημερήσια αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη. Με τον νέο ΚΠοινΔ καταργήθηκε η δυνατότητα προσφυγής στα πολιτικά δικαστήρια προκειμένου να επιδικαστεί συμπληρωματική αποζημίωση.
- Απόφαση: 650/2025 ΣΤΕ
Ευθύνη του Δημοσίου και των νπδδ σε αποζημίωση. Αν ορισμένο πρόσωπο, εξ αιτίας παράνομης πράξης ή παράλειψης της Διοικήσεως παραμείνει για κάποιο διάστημα εκτός θέσεως του Δημοσίου ή νπδδ, την οποία κατείχε ή επιδίωκε να καταλάβει, με αποτέλεσμα να στερηθεί των αποδοχών που, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, θα αποκόμιζε από την υπηρεσία του, δικαιούται ως αποζημίωση τα ποσά των αποδοχών αυτών. Αν ο ζημιωθείς, ενόσω βρισκόταν εκτός Υπηρεσίας, επιδόθηκε σε άλλη βιοποριστική δραστηριότητα, τα εντεύθεν οφέλη δεν είναι συμψηφιστέα με τις οφειλόμενες αναδρομικές αποδοχές, άσχετα, κατ’ αρχήν, από τη συνάφεια ή μη της ασκηθείσας δραστηριότητας προς τη συγκεκριμένη δημόσια υπηρεσία.
- Απόφαση: 656/2025
Πότε μπορεί να προκύψει ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση από την εκ μέρους της πολιτείας νομοθέτηση με τα αρμόδια όργανά της ή από την παράλειψη αυτών να νομοθετήσουν. Ζημία που αποκαθίσταται.
Προϋποθέσεις γένεσης ευθύνης των κρατών μελών για ζημίες που προκαλούνται στους ιδιώτες από παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου. Στα εθνικά δικαστήρια εναπόκειται να ερευνήσουν εάν υφίσταται άμεση αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της παραβάσεως του ενωσιακού δικαίου από κρατικό όργανο (συμπεριλαμβανομένου του εθνικού νομοθέτη) και της βλάβης την οποία υπέστησαν οι ζημιωθέντες. Προϋποθέσεις στοιχειοθέτησης της ευθύνης προς αποζημίωση όταν το κράτος παραβαίνει την υποχρέωση που υπέχει να θεσπίσει όλα τα μέτρα που είναι αναγκαία για την επίτευξη του αποτελέσματος που επιδιώκεται από μια οδηγία (παραλείποντας τη μεταφορά της οδηγίας στο εσωτερικό δίκαιο ή μεταφέροντάς την πλημμελώς). Τα ανωτέρω ισχύουν και για τις εποπτικές αρχές, είτε αυτές αποτελούν ΝΠΔΔ, είτε είναι διφυή νομικά πρόσωπα.
- Απόφαση:870/2025 ΣΤΕ και 1000/2025 ΣΤΕ, 1368/2025 ΣΤΕ
Ευθύνη του Δημοσίου σε αποζημίωση. Αν το Δημόσιο αρνηθεί να προσλάβει υποψήφιο σε δημόσια θέση και η άρνηση αυτή ακυρωθεί με απόφαση του ΣτΕ, η Διοίκηση, σε συμμόρφωση προς την ακυρωτική απόφαση, υποχρεούται να διορίσει τον υποψήφιο αναδρομικώς και να του καταβάλει τις οικείες αναδρομικές αποδοχές. Για τις παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του ΑΣΕΠ ευθύνεται το Δημόσιο, το οποίο νομιμοποιείται παθητικός στη σχετική δίκη. Πότε υφίσταται αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ παράνομης πράξης ή παράλειψης και επελθούσας ζημίας επί αλληλοδιαδόχων ζημιογόνων συμπεριφορών, οι οποίες χαρακτηρίζονται από συνεκτική ενότητα.
- Απόφαση: 918/2025 ΣΤΕ
Σε περίπτωση ύπαρξης ηχοπετασμάτων παραπλεύρως της οδού, επιβάλλεται η εγκατάσταση στηθαίων ασφαλείας έμπροσθεν αυτών για τον περιορισμό της σφοδρότητας της πρόσκρουσης και των συνεπειών αυτής. Οι απολήξεις αρχής και πέρατος των στηθαίων ασφαλείας απαιτείται να συνδέονται με τα στηθαία ασφαλείας που ακολουθούν, έτσι ώστε τα λειτουργικά χαρακτηριστικά του ενός συστήματος να μην επιδρούν αρνητικά στα αντίστοιχα χαρακτηριστικά του άλλου συστήματος. Η παράλειψη εγκατάστασης και σύνδεσης των στηθαίων ασφαλείας έμπροσθεν εμποδίου (όπως τα ηχοπετάσματα) δύναται να θεωρηθεί, καταρχήν, ως πρόσφορη αιτία των συνεπειών ατυχήματος λόγω εκτροπής του οχήματος από το οδόστρωμα και πρόσκρουσής του, κατόπιν αναστροφής, στο εμπόδιο.
- Απόφαση: 1093/2025 ΣΤΕ
Τα πολιτικά δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία να επιληφθούν αγωγών κατά του Δημοσίου από παράνομες πράξεις ή παραλείψεις, εφόσον οι σχετικές αξιώσεις γεννήθηκαν και κατέστησαν δικαστικώς επιδιώξιμες πριν από την 11η Ιουνίου 1985. Η δικαιοδοσία αυτή εξακολουθεί να υπάρχει και όταν οι συνέπειες των παράνομων πράξεων ή παραλείψεων εκτείνονται και μετά την ημερομηνία αυτή, εφόσον οι σχετικές αξιώσεις είναι, κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων, προσδιορίσιμες.
- Απόφαση: 1152/2025 ΣΤΕ
Επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης στην αναιρεσίβλητη εταιρεία, της οποίας ανακλήθηκε παράνομα η άδεια λειτουργίας εταιρείας επενδύσεων χαρτοφυλακίου και αναγνωρίστηκε η υποχρέωση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς να καταβάλει το ποσό των 100.000 ευρώ.
- Απόφαση: 1225/2025 ΣΤΕ
Αγωγή με αίτημα την καταβολή χρηματικής ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης εξαιτίας επιβολής σε υπάλληλο του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, της πειθαρχικής ποινής της οριστικής παύσης. Το δικάσαν δικαστήριο έκρινε ότι οι ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου δικαιολογούσαν την επιβολή εις βάρος του αναιρεσείοντα της πειθαρχικής ποινής της οριστικής παύσεως και δεν τεκμηριώνεται παρανομία και αστική ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση αυτού. Τα πειθαρχικά αδικήματα, που απεδόθησαν στον αναιρεσείοντα, υπόκεινται σε πενταετή παραγραφή, η οποία άρχεται από της ημέρας τελέσεως του αδικήματος ή, σε περίπτωση κατ’ εξακολούθηση αδικήματος, από της ημέρας κατά την οποία το αδίκημα έπαυσε να τελείται. Η παραγραφή διακόπτεται δια της εκδόσεως πράξεων πειθαρχικής διώξεως του υπαλλήλου, όμως, ο χρόνος της παραγραφής δεν δύναται να υπερβεί, στο σύνολό του, την επταετία από της τελέσεως της πράξεως μέχρι την έκδοση της πειθαρχικής αποφάσεως.
Υπολογισμός της επταετίας όταν η πειθαρχική απόφαση ακυρωθεί από το ΣτΕ και επαναληφθεί η πειθαρχική διαδικασία. Η παραγραφή δεν είχε ολοκληρωθεί όταν εξεδόθη η περί οριστικής παύσεως του αναιρεσείοντος απόφαση του Πειθαρχικού Συμβουλίου.
Αφού ο αναιρεσείων ούτε είχε ορισθεί από το αρμόδιο όργανο ως αναπληρωτής του προϊσταμένου της επιτροπής διοικητικής επιλύσεως φορολογικών διαφορών, ούτε ήταν προϊστάμενος τη Δ.Ο.Υ., μη νομίμως ο ίδιος αναπλήρωσε τον απουσιάζοντα προϊστάμενο της εν λόγω επιτροπής.
Τρίτη, 4 Νοεμβρίου 2025 Ι Αντώνης Π. Αργυρός, Δικηγόρος ΑΠ
