Ο σημερινός παγκοσμιοποιημένος και ψηφιοποιημένος κόσμος έχει αυξήσει τον κίνδυνο έκθεσης μεγάλου αριθμού καταναλωτών σε αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Προς το παρόν, λίγες μόνο χώρες της ΕΕ επιτρέπουν στους καταναλωτές να ενώσουν τις δυνάμεις τους για να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους, ενώ η συλλογική άσκηση αγωγών είναι σχεδόν αδύνατη σε περιπτώσεις που αφορούν πολλές χώρες.
Οι νέοι κανόνες συλλογική έννομης προστασίας εισάγουν ένα εναρμονισμένο μοντέλο για αντιπροσωπευτική δράση σε όλα τα κράτη μέλη, το οποίο εγγυάται ότι οι καταναλωτές προστατεύονται δεόντως από “μαζικές βλάβες”, ενώ ταυτόχρονα παρέχουν επαρκείς δικλείδες ασφαλείας σε περίπτωση άσκησης καταχρήστικων αγωγών. Μετά την έγκριση των κανόνων από τις διαπραγματευτικές ομάδες του ΕΚ και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στα τέλη Ιουνίου, η Επιτροπή νομικών θεμάτων (JURI) υιοθέτησε τη συμφωνία στις 7 Ιουλίου. Το Κοινοβούλιο αναμένεται να διεξάγει σχετική ψηφοφορία αργότερα μέσα στο έτος.
Πώς θα λειτουργήσει:
• Οι πιστοποιημένοι φορείς, που ορίζονται από τα κράτη-μέλη της ΕΕ, θα εγγυηθούν την πρόσβαση των καταναλωτών στη δικαιοσύνη
• Τουλάχιστον μία αντιπροσωπευτική διαδικασία για μέτρα παράλειψης και έννομης προστασίας θα πρέπει να είναι διαθέσιμη στους καταναλωτές σε κάθε κράτος μέλος, επιτρέποντας αντιπροσωπευτικές αγωγές σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο
• Όσον αφορά τα κριτήρια καθορισμού για τους πιστοποιημένους φορείς, οι κανόνες διακρίνουν μεταξύ διασυνοριακών υποθέσεων και εθνικών. Για τις διασυνοριακές δράσεις,τα κριτήρια καθορίζονται στους νέους κανόνες, ενώ για τις εθνικές δράσεις τα κριτήρια ορίζονται στην εθνική νομοθεσία.
• Ισχύει η αρχή “ο ηττημένος πληρώνει”, η οποία διασφαλίζει ότι το ηττημένο μέρος πληρώνει τα έξοδα του μέρους που νίκησε. Στόχος είναι η προστασία των επιχειρήσεων από καταχρηστικές αγωγές.
• Το πεδίο των συλλογικών αγωγών θα περιλαμβάνει εμπορικές παραβιάσεις σε τομείς όπως η προστασία δεδομένων, οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, τα ταξίδια και ο τουρισμός, η ενέργεια, οι τηλεπικοινωνίες, το περιβάλλον και η υγεία, καθώς και τα δικαιώματα των επιβατών με αεροπλάνα και τρένα, πέραν των γενικών κανόνων για την προαστασία των καταναλωτών.
Η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογήσει εάν θα ιδρύσει έναν Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή για συλλογική έννομη προστασία, προκειμένου να χειριστεί τις διασυνοριακές αντιπροσωπευτικές δράσεις σε επίπεδο Ένωσης.
Επόμενα βήματα
Μόλις το ΕΚ και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εγκρίνουν επισήμως τη συμφωνία, τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους δύο χρόνια για να μεταφέρουν την οδηγία στην εθνική τους νομοθεσία και επιπλέον έξι μήνες για να την εφαρμόσουν.
