Για να εξασφαλιστεί ασφαλέστερη οδική κυκλοφορία ανά την Ευρώπη, η Προεδρία του Συμβουλίου και οι διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατέληξαν σε προσωρινή συμφωνία επί πρότασης για την τροποποίηση της οδηγίας του 2015 σχετικά με τη διασυνοριακή ανταλλαγή πληροφοριών για τροχαίες παραβάσεις σχετικές με την οδική ασφάλεια. Το νέο νομοθέτημα αποτελεί μέρος της δέσμης νομοθετικών μέτρων «για την οδική ασφάλεια».
Βασικά στοιχεία του νέου νομοθετήματος
Στόχος της αναθεωρημένης οδηγίας είναι να διασφαλιστεί ότι οι οδηγοί μη μόνιμοι κάτοικοι τηρούν τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας κατά την οδήγηση σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ.
Η προσωρινή συμφωνία διατήρησε τη γενική κατεύθυνση της πρότασης της Επιτροπής. Οι συννομοθέτες εισήγαγαν, ωστόσο, αρκετές αλλαγές στην πρόταση, με στόχο κυρίως την αποσαφήνιση του πεδίου εφαρμογής και των ορισμών της οδηγίας. Οι αλλαγές αυτές αφορούν, μεταξύ άλλων, τα εξής:
- την εισαγωγή της έννοιας του «ενδιαφερόμενου προσώπου» και την αποσαφήνιση των ρόλων και των αρμοδιοτήτων των εθνικών σημείων επαφής και των αρμόδιων αρχών
- την προσθήκη περισσότερων παραβάσεων στο αναθεωρημένο νομοθέτημα, όπως περιπτώσεις μη τήρησης των περιορισμών πρόσβασης οχημάτων, ή των κανόνων σε ισόπεδη σιδηροδρομική διάβαση, διάβαση συνεχούς γραμμής, επικίνδυνη προσπέραση, επικίνδυνη στάθμευση, οδήγηση στο αντίθετο ρεύμα, χρήση υπερφορτωμένων οχημάτων, καθώς και περιπτώσεις εγκατάλειψης παθόντος
- την περαιτέρω αποσαφήνιση των διαφόρων διαδικασιών που σχετίζονται με την πρόσβαση σε δεδομένα σχετικά με τις άδειες κυκλοφορίας οχημάτων και των διαφόρων επιλογών που έχουν στη διάθεσή τους οι αρμόδιες αρχές για να ζητούν αμοιβαία συνδρομή, προκειμένου να διασφαλίζεται η ταυτοποίηση του ενδιαφερόμενου προσώπου και η ορθή επίδοση της τροχαίας παράβασης μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα
- όλες τις αναγκαίες διασφαλίσεις που έχουν θεσπιστεί για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων του οδηγού ή οποιουδήποτε άλλου ενδιαφερόμενου προσώπου, μεταξύ άλλων με τη θέσπιση σαφούς πλαισίου για την απαγόρευση κάθε κατάχρησης από ιδιωτικούς φορείς που εμπλέκονται στην επεξεργασία τροχαίων παραβάσεων οδικής ασφάλειας, και καλύτερων μηχανισμών για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
Επόμενα βήματα
Η σημερινή προσωρινή συμφωνία πρέπει να εγκριθεί από το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πριν από την τυπική έκδοση της οδηγίας. Από πλευράς Συμβουλίου, η βελγική Προεδρία προτίθεται να υποβάλει το συμβιβαστικό κείμενο στους αντιπροσώπους των κρατών μελών (ΕΜΑ) προς έγκριση το συντομότερο δυνατόν. Μόλις εγκριθεί, το κείμενο θα υποβληθεί σε αναθεώρηση από τους γλωσσομαθείς νομικούς και εν συνεχεία θα εκδοθεί και τυπικά από τους δύο συννομοθέτες, θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ και θα τεθεί σε ισχύ 20 ημέρες μετά τη δημοσίευσή του. Τα κράτη μέλη θα έχουν προθεσμία 30 μηνών για να μεταφέρουν τις διατάξεις της αναθεωρημένης οδηγίας στο εθνικό τους δίκαιο.
Γενικές πληροφορίες
Στο πλαίσιο της πολιτικής της ΕΕ για την οδική ασφάλεια 2021-2030, η Επιτροπή δεσμεύτηκε εκ νέου για τον φιλόδοξο στόχο να προσεγγίσει τους μηδενικούς θανάτους και τους μηδενικούς σοβαρούς τραυματισμούς στο οδικό δίκτυο της ΕΕ έως το 2050 («Όραμα μηδενικών απωλειών»), καθώς και για τον μεσοπρόθεσμο στόχο να μειωθούν οι θάνατοι και οι σοβαροί τραυματισμοί κατά 50 % έως το 2030. Ωστόσο, οι θάνατοι από τροχαία ατυχήματα αυξήθηκαν κατά 4 % πέρυσι από το 2021, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Επιτροπής. Το ποσοστό αυτό εξακολουθεί να είναι κατά 9 % χαμηλότερο από το προ της πανδημίας επίπεδο, αλλά ο ρυθμός βελτίωσης δεν επαρκεί για την επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων.
Η εν λόγω πρόταση αποτελεί μέρος της δέσμης μέτρων για την οδική ασφάλεια που εξέδωσε η Επιτροπή την 1η Μαρτίου 2023, στην οποία περιλαμβάνεται ένα νέο καθεστώς για τις άδειες οδήγησης και μια νέα πρόταση σχετικά με την έκπτωση από το δικαίωμα οδήγησης όπου προβλέπεται ότι η έκπτωση από το δικαίωμα οδήγησης σε ένα κράτος μέλος οδηγεί σε επακόλουθες ενέργειες στο κράτος μέλος έκδοσης της άδειας οδήγησης. Στις 2 Ιουνίου 2023 το Συμβούλιο Μεταφορών ενημερώθηκε με έκθεση προόδου και στις 4 Δεκεμβρίου 2023 κατέληξε σε γενική προσέγγιση επί του φακέλου. Ο Kosma Zlotowski (ECR/PL) είναι ο εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Δύο τριμερείς διάλογοι πραγματοποιήθηκαν στο Στρασβούργο στις 14 Δεκεμβρίου 2023 και στις 6 Φεβρουαρίου 2024.
