Η ψήφιση του νέου νόμου για τα κόκκινα δάνεια με την ενσωμάτωση της 2021/2167 Οδηγίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την επανεισαγωγή του προγράμματος «ΗΡΑΚΛΗΣ», έχει επιφέρει νέες αλλαγές στον τομέα της προστασίας των δανειοληπτών. Στόχος του νέου νομοθετήματος αποτελεί η διασφάλιση του δανειολήπτη, ο οποίος βρίσκεται σε μειονεκτική θέση και η ομαλή ένταξή του στην οικονομική αγορα μέσω της θέσπισης ενός αυστηρότερου πλέγματος προστασίας των δανειοληπτών με την παροχή πλήρους, σαφούς καθώς και έγκαιρης προσωποποιημένης ενημέρωσης των οφειλετών ιδίως ως προς το ύψος της οφειλής τους, ως προς τη δυνατότητα ή μη αποπληρωμής με το σύστημα των δόσεων, ως προς το ύψος του επιτοκίου, των προμηθειών, των στοιχείων του διαχειριστή των πιστώσεων.
Η 15ετής οικονομική κρίση, ωστόσο, η πανδημία του κορονοϊού, η κατακόρυφη αύξηση των κόκκινων δανείων σε συνδυασμό με την απουσία μηχανισμού αποτελεσματικής ρύθμισης των οφειλών προς τα funds αλλά και ο διαρκώς αυξανόμενος πληθωρισμός έχουν δημιουργήσει ένα εκρηκτικό μείγμα σωρευμένων οφειλών στα φυσικά πρόσωπα και στις επιχειρήσεις. Παρά τις προσπάθειες του νομοθέτη για την διασφάλιση των δανειοληπτών καθίσταται εμφανέστατη η ύπαρξη νομοθετικών κενών και η ανεπάρκεια των μέτρων που έχουν ληφθεί. Ακόμα και η πρόβλεψη επιβολής αυστηρότερων κυρώσεων στους παραβάτες, όπως χρηματικές ποινές έως του ποσού των 500.000 ευρώ καθώς και ανάκληση της άδειας
λειτουργίας, δεδομένων των προϋποθέσεων που χρειάζεται να πληρούνται δυσχεραίνουν ουσιωδώς την προστασία των ευάλωτων δανειοληπτών.
Από το οικείο νομοθέτημα προβλέπεται η δυνατότητα χορήγησης δανείων και πιστώσεων προς τους δανειολήπτες και από μη τραπεζικά ιδρύματα. Οι Εταιρείες Παροχής Πιστώσεων έχουν πλέον τη δυνατότητα να προβαίνουν στην χορήγηση καταναλωτικών, στεγαστικών και επιχειρηματικών δανείων στους δανειολήπτες – φυσικά πρόσωπα, προκειμένου να διευκολυνθεί η κάλυψη κάθε είδους ανάγκης τους. Με την ανωτέρω πρακτική παρέχεται η δυνατότητα σε φυσικά και νομικά πρόσωπα αναχρηματοδότησης των δανείων τους και κατ΄επέκτασιν αναδιάρθρωσης των επιχειρήσεων τους. Η ανωτέρω ρύθμιση ωστόσο παρά την προσπάθεια διευκόλυνσης των οφειλετών εγκυμονεί και πληθώρα κινδύνων, δεδομένου ότι ο μέσος δανειολήπτης, αγνοώντας τις πάγιες τραπεζικές συναλλακτικές πρακτικές, δεσμεύεται με την λήψη ενός δανείου, συχνά με μη ευνοϊκούς όρους, με αποτέλεσμα την αδυναμία αποπληρωμής και οικονομικής ανάκαμψης.
Ένα ακόμη σημείο του νέου νόμου το οποίο χρήζει προσοχής αποτελεί η ρητή πρόβλεψη ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες και επιτηδευματίες που τηρούν επαγγελματικούς λογαριασμούς δέχονται υποχρεωτικά πληρωμές μέσω υπηρεσιών άμεσης πληρωμής. Η ανωτέρω, καινοτόμα μεν ρύθμιση, καταργεί τη δυνατότητα πραγματοποίησης τραπεζικών συναλλαγών και με τους συνήθεις έως σήμερα τρόπους επιβάλλοντας μια και μόνη οδό διεκπαιρέωσης των τραπεζικών συναλλαγών.
Πραγματοποιώντας μία συνολική θεώρηση του νέου νόμου καθίσταται ευρέως αντιληπτό ότι οι ρυθμίσεις του ήρθαν για να αλλάξουν τα υφιστάμενα δεδομένα, ως προς ποια κατεύθυνση, όμως, θα διαπιστωθεί εν καιρώ. Από τη συστηματική ενασχόλησή μας με το συγκεκριμένο αντικείμενο έχουμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι οφειλέτες ιδίως τα τελευταία έτη οπότε και σταμάτησε να ισχύει ο νόμος Κατσέλη (που βέβαια αφορούσε μόνον φυσικά πρόσωπα) προσπαθούν παντί τρόπω να εξεύρουν λύσεις μόνιμου και οριστικού χαρακτήρα για τις συσσωρευμένες οφειλές. Η ένταξη τους στη ρύθμιση των κόκκινων δανείων είναι σίγουρα μία λύση για πολλούς οφειλέτες, οι οποίοι επιθυμούν να τεθεί ένα τέλος στη διόγκωση και προσαύξηση των οφειλών και τη σταδιακή επάνοδο στην οικονομική δραστηριότητα, εφόσον το θελήσουν.
Μαρία Μοσχοπούλου
Δικηγόρος, LLM Αστικού Δικαίου Ι E-mail: [email protected]
