Σε συνεδρίαση της Επιτροπής των Μόνιμων Αντιπροσώπων του Συμβουλίου, τα κράτη μέλη της ΕΕ καθόρισαν τη διαπραγματευτική τους εντολή για την επικαιροποίηση της οδηγίας της ΕΕ για τους επί μακρόν διαμένοντες. Η οδηγία καθορίζει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες οι υπήκοοι τρίτων χωρών μπορούν να αποκτήσουν το ενωσιακό καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος.
Για να αποκτήσουν το ενωσιακό καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος, οι υπήκοοι τρίτων χωρών πρέπει να διαμένουν νόμιμα και συνεχώς σε ένα κράτος μέλος για τουλάχιστον πέντε έτη. Αυτό το ενωσιακό καθεστώς ισχύει παράλληλα με τα εθνικά συστήματα για τους επί μακρόν διαμένοντες.
Απόκτηση καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος
Σύμφωνα με τη θέση του Συμβουλίου, οι υπήκοοι τρίτων χωρών μπορούν να σωρεύουν περιόδους διαμονής έως δύο ετών σε άλλα κράτη μέλη προκειμένου να πληρούν τις απαιτήσεις της πενταετούς διαμονής. Ωστόσο, σε περίπτωση που ο αιτών έχει διαμείνει σε άλλο κράτος μέλος, το Συμβούλιο αποφάσισε να γίνονται δεκτά μόνο ορισμένα είδη νόμιμων αδειών διαμονής, όπως οι μπλε κάρτες της ΕΕ ή οι άδειες διαμονής που εκδίδονται για λόγους απασχόλησης υψηλής ειδίκευσης.
Θα ισχύουν ορισμένες προϋποθέσεις προκειμένου οι αιτούντες να μπορούν να αποκτήσουν το καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος. Για παράδειγμα, οι αιτούντες από τρίτες χώρες πρέπει να παρέχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι έχουν σταθερούς και τακτικούς πόρους που επαρκούν για τη συντήρησή τους και τη συντήρηση των μελών της οικογένειάς τους, καθώς και ασφάλιση ασθενείας. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να απαιτούν από τους υπηκόους τρίτων χωρών να συμμορφώνονται με προϋποθέσεις ενσωμάτωσης.
Το καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος είναι μόνιμο. Ωστόσο, μπορεί να ανακληθεί σε ορισμένες περιπτώσεις, για παράδειγμα όταν ένα άτομο δεν είχε την κύρια κατοικία του στην ΕΕ για ορισμένο χρονικό διάστημα.
Δικαιώματα κινητικότητας εντός της ΕΕ
Σε αντίθεση με τα εθνικά συστήματα διαμονής, το ενωσιακό καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος παρέχει στους κατόχους του καθεστώτος τη δυνατότητα να μετακινούνται και να διαμένουν σε άλλες χώρες της ΕΕ, για παράδειγμα για εργασία ή σπουδές. Αυτό το δικαίωμα κινητικότητας εντός της ΕΕ δεν αποτελεί αυτόματο δικαίωμα, αλλά υπόκειται σε ορισμένες προϋποθέσεις. Μια τέτοια προϋπόθεση είναι ότι τα κράτη μέλη μπορούν να αξιολογούν την κατάσταση των εθνικών αγορών εργασίας τους σε περίπτωση που ένας κάτοχος ενωσιακού καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος εισέλθει στη χώρα τους από άλλο κράτος μέλος της ΕΕ για εργασία.
Ίση μεταχείριση με τους υπηκόους της ΕΕ
Οι κάτοχοι ενωσιακού καθεστώτος επί μακρόν διαμένοντος απολαύουν, για παράδειγμα, της ίδιας μεταχείρισης με τους ημεδαπούς όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση και την ανεξάρτητη επαγγελματική δραστηριότητα, την εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση, καθώς και σε φορολογικά πλεονεκτήματα. Υπάρχουν διάφορες προϋποθέσεις, όπως η απαίτηση οι κάτοχοι άδειας διαμονής να διαμένουν στο έδαφος του οικείου κράτους μέλους.
Ιστορικό και επόμενα βήματα
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 2020 ο συνολικός αριθμός υπηκόων τρίτων χωρών που διέμεναν νόμιμα στην ΕΕ ήταν 23 εκατομμύρια. Πρόκειται για ποσοστό 5,1 % του πληθυσμού της ΕΕ. Από αυτά τα 23 εκατομμύρια, πάνω από δέκα εκατομμύρια υπήκοοι τρίτων χωρών ήταν κάτοχοι άδειας διαμονής μακράς διαρκείας ή μόνιμης διαμονής.
Η πρόταση τροποποιεί οδηγία της ΕΕ του 2003 σχετικά με το καθεστώς υπηκόων τρίτων χωρών που είναι επί μακρόν διαμένοντες. Ορισμένες από τις ελλείψεις που επιχειρεί να αντιμετωπίσει η επικαιροποίηση είναι ότι το ενωσιακό καθεστώς επί μακρόν διαμένοντος δεν αξιοποιείται επαρκώς, οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες οι αιτούντες μπορούν να αποκτήσουν το καθεστώς αυτό είναι υπερβολικά περίπλοκες και υπάρχουν πολυάριθμα εμπόδια στην άσκηση των δικαιωμάτων κινητικότητας εντός της ΕΕ.
Βάσει της διαπραγματευτικής εντολής που συμφωνήθηκε σήμερα, το Συμβούλιο μπορεί να αρχίσει διοργανικές συνομιλίες με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τη διαμόρφωση του τελικού νομικού κειμένου.
