Άρθρο του Νικόλαου Μονοκρούσου, Καθηγητή της Σχολής Ανθρωπιστικών, Κοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Ελλάδος (ΔΙΠΑΕ)
Η βιοοικονομία αναδεικνύεται ταχέως σε έναν από τους πλέον καθοριστικούς τομείς για τη βιώσιμη ανάπτυξη και τον παγκόσμιο οικονομικό μετασχηματισμό. Σε μια εποχή που η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει σοβαρές περιβαλλοντικές προκλήσεις, όπως η κλιματική αλλαγή, η απώλεια βιοποικιλότητας και η εξάντληση των φυσικών πόρων, η ανάγκη για βιωσιμότερους τρόπους παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών καθίσταται επιτακτική. Η βιοοικονομία σηματοδοτεί τη μετάβαση από την παραδοσιακή οικονομία των ορυκτών καυσίμων σε μια οικονομία που βασίζεται σε ανανεώσιμους βιολογικούς πόρους. Το πεδίο της περιλαμβάνει τη γεωργία, τη δασοκομία, την αλιεία και την αξιοποίηση της βιοτεχνολογίας για την ανάπτυξη νέων υλικών, καυσίμων και φαρμάκων από βιολογικά συστήματα.
Εστιάζοντας στη βιώσιμη αξιοποίηση των φυσικών πόρων, η βιοοικονομία συμβάλλει στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στην προώθηση της τεχνολογικής καινοτομίας. Παράλληλα, προωθεί πρακτικές κυκλικής οικονομίας, όπου ελαχιστοποιούνται τα απόβλητα και επαναχρησιμοποιούνται οι πόροι, μεγιστοποιώντας την αποδοτικότητα και μειώνοντας την περιβαλλοντική επιβάρυνση. Η μετάβαση αυτή αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για την επίτευξη των παγκόσμιων στόχων βιωσιμότητας και προσφέρει εξαιρετικές προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης.
Η Αναγκαιότητα Εμπλοκής των Σύγχρονων Νομικών με τη Βιοοικονομία
Οι νομικοί διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των πλαισίων που ρυθμίζουν και προάγουν τη βιοοικονομία. Καθώς ο τομέας αυτός εξελίσσεται διαρκώς, παρατηρείται αυξανόμενη ζήτηση για νομική εμπειρογνωμοσύνη στην αντιμετώπιση των σύνθετων ζητημάτων που σχετίζονται με τις αναδυόμενες βιοτεχνολογίες, την διανοητικη ιδιοκτησία, το περιβαλλοντικό δίκαιο και τα ρυθμιστικά πρότυπα που διέπουν τη χρήση των βιολογικών πόρων.
Η Σημασία της Νομικής Εξειδίκευσης στη Βιοοικονομία
Οι απόφοιτοι νομικής έχουν την ευκαιρία να βρεθούν στην πρωτοπορία των εξελίξεων στον αναδυόμενο τομέα της βιοοικονομίας. Η συμβολή τους είναι καίριας σημασίας, καθώς μπορούν να επηρεάσουν τη διαμόρφωση των κανόνων και των πολιτικών που διέπουν τη βιοτεχνολογία, διασφαλίζοντας την υπεύθυνη και βιώσιμη ανάπτυξή της σε διάφορους τομείς, όπως:
- Διαχείριση Καινοτομίας: Οι βιοτεχνολογικές καινοτομίες συχνά εγείρουν ηθικά, περιβαλλοντικά και ζητήματα ασφάλειας που χρήζουν προσεκτικής ρύθμισης. Οι νομικοί επαγγελματίες καλούνται να διαμορφώνουν, να ερμηνεύουν και να εφαρμόζουν κανονισμούς που διασφαλίζουν την υπεύθυνη και βιώσιμη ανάπτυξη αυτών των τεχνολογιών.
- Διανοητική Ιδιοκτησία: Η βιοοικονομία εδράζεται στην καινοτομία και η προστασία των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας είναι θεμελιώδης. Οι εξειδικευμένοι νομικοί σε αυτόν τον τομέα μπορούν να διασφαλίσουν την κατοχύρωση των νέων βιοτεχνολογικών καινοτομιών, εγγυώμενοι την ορθή χρήση τους και την προσήκουσα αναγνώριση των επιτευγμάτων.
- Περιβαλλοντικό και Εμπορικό Δίκαιο: Στο πλαίσιο της εντεινόμενης παγκόσμιας προσπάθειας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, οι νομικοί επαγγελματίες συμβάλλουν στη διαμόρφωση του μέλλοντος, αναπτύσσοντας διεθνείς συμφωνίες και κανονιστικά πλαίσια που προωθούν βιώσιμες πρακτικές βιοοικονομίας και αντιμετωπίζουν ζητήματα όπως η διαχείριση πόρων και το διασυνοριακό εμπόριο.
- Ηθική και Διακυβέρνηση: Η βιοοικονομία άπτεται ευαίσθητων ηθικών ζητημάτων, όπως η χρήση γενετικά τροποποιημένων αγαθών και η βιώσιμη αξιοποίηση των βιολογικών πόρων. Οι σύγχρονοι νομικοί οφείλουν να μεριμνούν ώστε οι δομές διακυβέρνησης να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και να διαφυλάσσουν την περιβαλλοντική ακεραιότητα.
Η συμμετοχή στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Βιοοικονομία: Βιοτεχνολογία και Δίκαιο» του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος παρέχει στους επαγγελματίες του δικαίου τα απαραίτητα εφόδια και εργαλεία ώστε να αναδειχθούν σε ηγέτες ενός τομέα που γεφυρώνει τη βιωσιμότητα, την καινοτομία και τη διακυβέρνηση. Πρόκειται για μια εξαιρετική ευκαιρία όχι μόνο επαγγελματικής εξειδίκευσης αλλά και ουσιαστικής συμβολής στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου μέλλοντος.
