Οι ευρωβουλευτές ζητούν την ταχεία εφαρμογή του Νόμου για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (Digital Services Act – DSA) και την απαγόρευση επιβλαβών πρακτικών όπως ο εθιστικός σχεδιασμός και τα χαρακτηριστικά παιχνιδιών που προσομοιάζουν με τζόγο, προκειμένου να προστατευθούν οι ανήλικοι.
Την Πέμπτη, τα μέλη της Επιτροπής Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών (IMCO) ενέκριναν, με 32 ψήφους υπέρ, 5 κατά και 9 αποχές, έκθεση στην οποία εκφράζουν ανησυχία για την ανεπαρκή προστασία των ανηλίκων από τις μεγάλες διαδικτυακές πλατφόρμες και προειδοποιούν για τους κινδύνους εθισμού, επιβάρυνσης της ψυχικής υγείας και έκθεσης σε παράνομο ή επιβλαβές περιεχόμενο.
Επαλήθευση ηλικίας και ελάχιστα όρια
Το κείμενο στηρίζει τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ανάπτυξη συστημάτων επαλήθευσης ηλικίας που διασφαλίζουν την ιδιωτικότητα, τονίζοντας ωστόσο ότι αυτά τα μέτρα δεν απαλλάσσουν τις πλατφόρμες από την ευθύνη να σχεδιάζουν υπηρεσίες ασφαλείς εξ αρχής (safety by design).
Οι ευρωβουλευτές προτείνουν:
-
Ελάχιστη ψηφιακή ηλικία 16 ετών για πρόσβαση σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πλατφόρμες κοινοποίησης βίντεο και “συνοδούς τεχνητής νοημοσύνης (AI companions)”, εκτός εάν υπάρχει γονική άδεια.
-
Κατώτατο όριο ηλικίας 13 ετών για τη χρήση οποιουδήποτε μέσου κοινωνικής δικτύωσης.
Ισχυρότερη δράση από την Επιτροπή
Οι ευρωβουλευτές καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιοποιήσει πλήρως τις εξουσίες που της παρέχει ο DSA, συμπεριλαμβανομένων:
-
της επιβολής προστίμων ή, ως έσχατο μέτρο, της απαγόρευσης λειτουργίας ιστοτόπων ή εφαρμογών που θέτουν σε κίνδυνο ανηλίκους,
-
της εισαγωγής προσωπικής ευθύνης για τα ανώτερα στελέχη σε περιπτώσεις σοβαρών και επαναλαμβανόμενων παραβάσεων των διατάξεων προστασίας ανηλίκων,
-
της απαγόρευσης αλγορίθμων βασισμένων στη δέσμευση (engagement-based recommender algorithms) για ανηλίκους και της απενεργοποίησης εθιστικών χαρακτηριστικών εξ ορισμού,
-
της απαγόρευσης μηχανισμών τύπου “loot boxes” σε παιχνίδια που είναι προσβάσιμα από ανηλίκους,
-
της απαγόρευσης “kidfluencing”, δηλαδή της οικονομικής ή υλικής εκμετάλλευσης ανηλίκων ως influencers,
-
της αντιμετώπισης των ηθικών και νομικών ζητημάτων που προκύπτουν από τις εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης που παράγουν ψευδείς γυμνές εικόνες χωρίς συναίνεση,
-
και της αυστηρής εφαρμογής του Νόμου για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI Act) έναντι χειραγωγητικών ή παραπλανητικών chatbots.
Κλείσιμο νομικών κενών
Οι ευρωβουλευτές υποστηρίζουν ότι τεχνολογίες και πρακτικές που ασκούν επιρροή στους χρήστες, όπως στοχευμένες διαφημίσεις, influencer marketing, εθιστικός σχεδιασμός, loot boxes και dark patterns, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο της μελλοντικής Πράξης για την Ψηφιακή Δικαιοσύνη (Digital Fairness Act).
Η έκθεση ζητεί δράση της ΕΕ για την αντιμετώπιση χειραγωγητικών χαρακτηριστικών όπως το ατέρμονο σκρολάρισμα (infinite scrolling), η αυτόματη αναπαραγωγή (autoplay), οι εξαφανιζόμενες ιστορίες (disappearing stories) και οι πρακτικές “gamification” που εκμεταλλεύονται τη συμπεριφορά των ανηλίκων για την αύξηση της δέσμευσης και των δαπανών τους.
Δήλωση της εισηγήτριας Christel Schaldemose (S&D, Δανία)
«Η έκθεσή μας επισημαίνει δύο ανάγκες:
Πρώτον, να αυξηθεί το ελάχιστο όριο ηλικίας πρόσβασης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, γι’ αυτό προτείνουμε ένα ενιαίο ελάχιστο όριο 16 ετών σε επίπεδο ΕΕ.
Δεύτερον, να θεσπιστούν ισχυρότερες δικλείδες ασφαλείας για τους ανηλίκους που χρησιμοποιούν διαδικτυακές υπηρεσίες.
Η έκθεσή μου ζητά υποχρεωτικό σχεδιασμό με γνώμονα την ασφάλεια (safety by design) και απαγόρευση των πιο επιβλαβών μηχανισμών εθισμού. Είμαι περήφανη που το Κοινοβούλιο κάνει αυτό το προοδευτικό βήμα για την ενίσχυση της προστασίας των ανηλίκων.»
Νέα έρευνα
Μια νέα έρευνα Eurobarometer, που δημοσιεύθηκε χθες, παρουσιάζει τις απόψεις των πολιτών για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Εξετάζει ζητήματα όπως οι πληροφοριακές συνήθειες, τα μοτίβα χρήσης, η έκθεση σε παραπληροφόρηση και η αλληλεπίδραση με περιεχόμενο από influencers.
Τα ευρήματα δείχνουν ότι οι νέοι χρησιμοποιούν τα μέσα με διαφορετικό τρόπο σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές και στρέφονται όλο και περισσότερο σε ψηφιακές πηγές ενημέρωσης.
