Ρώμη — Με ψήφους 112 υπέρ, 59 κατά και 9 αποχές, η Γερουσία ενέκρινε σήμερα, 30 Οκτωβρίου 2025, οριστικά τη συνταγματική μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης, ολοκληρώνοντας την τέταρτη και τελευταία κοινοβουλευτική ανάγνωση και ανοίγοντας τον δρόμο για δημοψήφισμα την άνοιξη του 2026. Η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι μίλησε για «ιστορικό ορόσημο», ενώ ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κάρλο Νορντίο, τόνισε ότι η αλλαγή «επαναφέρει την ισορροπία» μεταξύ δίωξης και κρίσης.
Στην καρδιά της μεταρρύθμισης βρίσκεται ο διαχωρισμός των δύο κλάδων: οι νέοι λειτουργοί θα επιλέγουν εξαρχής αν θα γίνουν δικαστές («giudicanti») ή εισαγγελείς («requirenti»), καταργώντας την παραδοσιακή ενότητα της, που επέτρεπε μετακινήσεις μεταξύ των δύο ρόλων.
Παράλληλα, συστήνονται δύο αυτοτελή Ανώτατα Συμβούλια της Δικαιοσύνης (CSM)—ένα για τους δικαστές και ένα για τους εισαγγελείς—με προβλεπόμενη κλήρωση μέρους των μελών, μέτρο που η κυβέρνηση θεωρεί αναγκαίο για τον περιορισμό της επιρροής των «ρευμάτων» μέσα στο σώμα.
Η πλειοψηφία παρουσιάζει τη μεταρρύθμιση ως απάντηση στις χρόνιες καθυστερήσεις και στη διάχυτη δυσπιστία των πολιτών απέναντι στη δικαιοσύνη. Η Ρώμη ποντάρει ότι ο καθαρός διαχωρισμός ρόλων και η νέα αρχιτεκτονική αυτοδιοίκησης θα επιταχύνουν τις διαδικασίες και θα ενισχύσουν τη λογοδοσία. Αντιθέτως, η αντιπολίτευση κατήγγειλε από την αίθουσα της Γερουσίας «θεσμική οπισθοδρόμηση» και προανήγγειλε εκστρατεία «όχι» στο επερχόμενο δημοψήφισμα.
Οι αντιδράσεις δεν περιορίζονται στο πολιτικό πεδίο. Μέρος της δικαστικής κοινότητας φοβάται ότι η διάσπαση της ενότητας των δύο κλάδων θα υπονομεύσει την ενότητα και, ενδεχομένως, την ανεξαρτησία της εισαγγελίας, ιδίως υπό το νέο καθεστώς επιλογής των μελών των οργάνων αυτοδιοίκησης. Η συζήτηση φούντωσε σήμερα στο Καπιτώλιο, με έντονες αντεγκλήσεις και διακοπές της διαδικασίας από την έδρα.
Ανεξάρτητα από την πολιτική αντιπαράθεση, το αποτέλεσμα είναι σαφές: η Ιταλία γίνεται η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που συνταγματοποιεί πλήρως τον διαχωρισμό δικαστών και εισαγγελέων, υιοθετώντας ένα μοντέλο πιο αυστηρής διάκρισης ρόλων. Το δημοψήφισμα—αναμενόμενο για Μάρτιο–Απρίλιο 2026—θα κρίνει την τελική τύχη της αναθεώρησης και, μαζί, την κατεύθυνση της ιταλικής δικαιοσύνης για τα επόμενα χρόνια.
